Yeşilçam’ın altın çocuğu olarak bilinen 86 yaşındaki usta oyuncu Göksel Arsoy, 65 yıllık sinema hayatını ve anılarını anlattı.
‘Samanyolu’ sinemasıyla Yeşilçam’da star sistemini başlatan Göksel Arsoy, 65 yıllık sinema hayatını, havacılık tutkusuyla çektiği ‘Şafak Bekçileri’ sinemasını, tüm vakitlerin en âlâ boksörü Muhammed Ali ile İngiltere’deki buluşmasını, Belgin Doruk ile ‘Samanyolu’ sinemasında başlayan sinema seyahatini anlattı.
Evinizin kapılarını açtınız. Sıhhatiniz, sıhhatiniz nasıl?
“Çok teşekkür ederim, geldiğinize, aradığınıza çok şad oldum. Ben sıhhatime çok dikkat ediyorum. Sıhhatin birinci kuralı, hareket, spor. Onu hayatım boyunca hiç bırakmadım ve onun semeresini görüyorum. Sıhhati tamamlayan, sıhhati veren spordur, harekettir, canlılıktır. O yüzden herkese tavsiye ediyorum.”
Evet, ömrünüz boyunca hem profesyonel tenis sporu hem atletizmle uğraşmanızı hem de at binmenizle birlikte hiç sporu bırakmayışınızı biliyoruz.
“Hayatımda basketbol hariç bütün sporları yaptım. Zira doğduğum yerde basketbol pek yoktu. O yıllarda sempati de duyulmuyordu. Basketbol hariç aklınıza ne geliyorsa bütün sporları yaptım.”
Hem çok güzel hem çok çok yeteneklisiniz. Yeşilçam’a girmeniz tesadüf değil üzere. Zira üretimci Fuat Rutkay ve direktör Sırrı Gültekin’in birebir sinema için sizi farklı yerlerde tanıyıp, birbirlerine önermesi de çok enteresan geliyor bana öykünüzde?
“Bu kadar büyük bir baht efendim. Onlar da Bakırköylü. Ben de Bakırköylüyüm. Havaalanında İngiliz şirketinde çalışırken, ben onları, onlar beni buldu. Çok enteresan.”
‘Kara Günlerim’ sineması ile 1957’te sinemaya merhaba dediniz.
“Çok hakikat.”
“PATLAMA YAPACAĞINI BİLMİYORDUK”
1957’de başlamanıza karşın 1959 yılında ‘Samanyolu’ sineması sizin çıkışınız oldu, Belgin Doruk’la birlikte. Bu sinemanın akabinde yaşadığınız hissinizi merak ediyorum. Nasıl hissetmiştiniz?
“Sinemaya başladığım zamanki yıllarda, büyük romancı ve sanatkarların kitaplarının, dramatik aşk sineması olarak geçen şahane romanların sinemaya aktarılmasında aşağı üst hepsinde oynadım. ‘Samanyolu’ sinemasına merhum Belgin Doruk’la başladığımız vakit, bunun çok büyük bir patlama yapacağını bilmiyorduk. Lakin biz bu sineması büyük bir itina ile çektik. Üretimci ve rejisör, Allah rahmet eylesin Nevzat Pesen’di. Bittikten sonra yapılan kopyalar İstanbul etrafındaki kentlere gönderildi. Ancak bir hafta geçtikten sonra öteki yakın kentlere gönderilmesi lazımken o sinemalar tarafından kopyalar geri gönderilmedi. Kıyamet koptu. O vakit firma farkına vardı ki, müthiş bir iş, harika bir ilgiyle devam ediyor. ‘Sinemalara niye göndermiyorsunuz?’ diye bir aylık biletler satıldı. ‘Ben nasıl gönderirim?’ deyince sabahlara kadar kopyalar basılarak gönderildi başka kentlere. İşte o sinemayla ben Yeşilçam’da ‘star’ sistemini başlatmış oldum.”
Bu sinemadaki partneriniz Belgin Doruk’la 15 sinemada daha birlikte yer aldınız.
“Evet, enteresandır. Belgin ile ben bu rolde birbirimize çok yakıştık. Aslında bu çok kıymetli. Yani bir sinemadaki başrol oynayan erkek ve bayanın birbirine bir aşk içine giriyorlarsa yakışması lazım. Star sistemi de olduğu için o denli bir hale geldik ki, çok enteresan senaryoya gerek yok. Biz Belgin’le sandala binelim, ben kürek çekeyim, ona bakayım, onunla mum ışığında yemek yiyelim, kalkalım dans edelim, ben ona şiirler söyleyeyim, bu halkın çok güzeline gidiyordu. Halk kendini bizim yerimize koyup çok memnun oluyordu. Ne hoş günlerdi.”
Böylelikle aşkı anlatmış oldunuz seyirciye.
“Evet, natürel. Biz Belgin ile 15 sinema yaptık. Bu ortada da doğal bayan seyirciler tarafından bir anons çıkarıldı; ‘Aşk’ı öğreten adam.’”
Bugün düşündüğünüzde Belgin Hanım ile anılarınızda kalan birinci aklınıza gelen nedir mesela?
“Çok düzgün niyetli, çok disiplinliydi. Hoş bir bayandı. Otomobille geçer, onu konutundan alırdık sabahları. Bir tek gün meskeninin kapısında onu beklemedik. Daima elinde çanta o bizi bekliyordu. Bu ne hoş bir disiplin, bu ne hoş bir hürmettir.”
“ARZU ETTİĞİM FİYATLAR DAİMA ÖDENDİ”
Yeşilçam imalcileri sizinle sinema yapmak için yarıştı. Hatta 1962 yılında şöyle deniyormuş, ‘Göksel’le sinema yap, parayı kap.” Çok mu kazandırdınız üretimcilere? Bu 1962 yılına ilişkin bir söylenti miydi? Yoksa hakikaten Yeşilçam’da en çok kazanan aktör siz miydiniz?
“Çok tercih edildiğim için istediğim, istek ettiğim fiyatlar daima ödendi. Bu ortada ilerleyen yıllarda ben parayı alıp gitmedim, bir şirket kurdum. O şirkette 12 tane sinema yaptım, kendi anlayışım, kendi dünyamla. Mesela iftiharla söylerim benim çok büyük aşkım, havacılık, hava kuvvetleri. Yeşilçam’da birinci havacılık sinemasını ‘Şafak Bekçileri’ni ben yaptım. Hem üretimci hem de başrol olarak. Bu sinema birinci havacılık sineması olarak çok enteresan kıssalara sebep oldu. Mesela o tarihlerde şu konuşuluyordu, ‘Kızlar havacılarla evlenmiyordu lakin Şafak Bekçileri’nden sonra evlenmeye başladılar.’ Benim bu sineması çekmemin akabinde, Hava Kuvvetleri’ne, Hava Harp Okulu’na, çok büyük dilek oldu. Gençler, kız-erkek hamle etti. Bu en büyük hizmetlerden biridir.”
Peki sineması çekerken ihtilalin çıkması durumunu nasıl açıklayacaksınız? Nasıl tamamladınız sinemanızı?
“Bu sinemanın üretiminde o tarihteki Hava Kuvvetleri Kumandanı Orgeneral İrfan Tansel’in büyük ilgisi ve yardımıyla her türlü ezayı aştık. Sineması çekerken olan o hadiseden ötürü büyük bir ıstırap oldu. Eskişehir Hava Kuvvetleri’nde kalıp ve büyük bir çaresizlik içindeydik. Allah razı olsun bize telefon edip, ‘Çocuklar telaşa gerek yok. Bu hadise sizi alakadar etmez. Derhal toplanın üsse gidip sinemanıza devam edin.’ dedi. Allah gani gani rahmet eylesin. O çok büyük bir insandı. Çok hoş bir sinema çektik.”
‘Şafak Bekçileri’ ile aslında Hollywood’un ‘Top Gun’ sinemasını 23 yıl evvel ülkemizde çekmiş oldunuz sanırım, değil mi?
“Bravo. ABD bile bu türlü bir sineması bizden 23 yıl sonra çekti. Biz daha önce çektik. İşte bu benim doğduğumda Hava Kuvvetleri’ni görmem, havacılara aşık olmamın bir sonucudur.”
Aslında subay olmak istemişsiniz ve aileniz engellemiş. Ancak ne kadar şanslısınız ki, bir aktör, üretimci olarak o sineması yaparak aslında bu gönlünüzdeki arzuyu yeniden de yerine getirmişsiniz değil mi?
“Tabii. Bu benim sinemada yapmak istediğim kendime nazaran büyük bir borçtu. Hayran, aşık olduğum bu insanlara bu türlü bir sinema yaparak armağan ettim.”
Sean Connery’nin James Bond sinema serisini izlemeye başlayıp, ‘Türk James Bond’u oluşturma kararıyla Londra’ya gittiğinizde ‘Mehmet Bond, James Bond’a Karşı’ haberinizin çıkması sonrası neler oldu?
“Şimdi onun doğrusunu şöyle anlatayım. Bir gün elime bir mecmua geçti. Çok enteresan, bu türlü bakarken Sean Connery’nin menajeri konuşuyor, diyor ki, ‘James Bond sinemaları çok iş yaptı. Çok başarılı, hala devam ediyor ancak bir gün bitecek. Bunlar bittiği vakit üstüne yapıştığı için benim artistim Sean Connery’i de bitirecek. O yüzden bir önlem almalıyım. Artistimi James Bond sinemalarından ayırıp öbür olağan sinemalara çevirmeliyim.’ Çok hakikat. Dedim ki, ‘Bak sana da hitap ediyor söyledikleri. Sana da bu romanlardan çevrilen dramatik aşk sinemaları yapıştı. Bunlar bitince seni bitirecek. O vakit sen de bir değişiklik yap. Bu sefer sen onların yapamadığını, bıraktığını devam ettir. Türkiye’de birinci James Bond’u sen çek. Bunun bir kanunu var. Hoş kızlar, çok kıymetli hoş yerler, kulüpler, barlar, değişik arbede tarzları, otomobiller, helikopterler, uçaklar, tabancalar var.”
Aksiyon var yani?
“Aksiyon… Bunları düşündük, hazırladık. Benim başkanlığımda bir küme bu senaryoyu yazdık. Birinci olarak da bunun seri çekimi için Londra’ya gittim. Londra’ya bizdeki üzere dışarıdan Avrupalı sinemacılar geliyor, çekiyor falan lakin orada bir kare çekemezsiniz müsaade almadan. Bu bir disiplin içinde. Ben gittim, hem müsaade hem de o teknik grupların olduğu dernekten bir fotoğraf makinesi ve kamerayı aldım. Yerleri tespit ettik. Bu ortada gitmeden önceki bir yılda askerliğimi yedek subay yaparken bir küme gelmişti. ‘Türk Köylüsü Nasıl Eğitiliyor?’ diye BBC’ye bir sinema çekiyorlardı. Bunun için Genelkurmay’dan yardım istemişler. Genelkurmay da yardım için dayanak vermiş ve bu ortada, ‘Bizim büyük sanatkarımız şu anda yedek subay. Onu da sizin yanınıza veriyoruz, size gösterecek.’ denmiş. Ben bunları istedikleri yerlerde dolaştırıp çok yardım yaptığım için dost ve ahbap olmuştuk. Münasebetiyle Londra’ya gittiğim vakit ben daha evvelden haber vermiştim. BBC’ye uğrayarak onları buldum. Çok büyük yakınlık ve dostluk gösterdiler. Yakınlık ne hoş. Sineması çekmeye başladık ve bir ilan verdik gazeteye.
‘Türk James Bond’u çekeceğimiz sinema için arktris arıyoruz. Adres, Türk Konsolosluk Binası. O sabah kalktım ‘Ya kim gelir?’ dedim ve yürüyerek otelden gittim. Köşeyi bir döndüm ki, bütün hoş kızlar dolu. Geldim, bana 3 tane lazım. Artık utandım ya ne yapacağım, nasıl diyeceğim? Dedim ki kızlara, ‘Efendim teşekkür ederim geldiniz, 3 kişi seçmek mecburiyetindeyim. Sizlerden özür dilerim. Kıssa icabı seçeceğim 3 kız nahoş kızlar olacak, hoşlara bu sinemada yer yok. Özür dilerim.’ Bu türlü bir numara yaptım. 3 tane kız seçtim. Orada yaşayan bir dostumun da büyük jesti oldu. Süper bir Jaguar yarış arabası verdi. Arabayı ben kullanıyorum, doruğunda kızlar var. Bir kızı da alacağız geliyoruz kırmızı trafik işaretine gerçek. O denli bir gelmem lazım ki, yeşil yanarken ben tam geldiğimde kırmızı yanacak, duracağım. Kız, üçüncü kız olarak otomobile binecek, otomobilin üstü açık. Ama trafik sebebiyle bir türlü denk gelmiyor. Biraz sallanıyoruz, derken bir trafik polisi geldi. Elindeki copla cama vurdu, ‘Bir daha dönersen arabanı altından alıyorum.’ dedi. Bana da tembih ettiler, ‘Polisle bu türlü bir şey olursa hiç yanıt verme git.’ Ben de çabucak gittim. Biraz bekledik yarım saat kadar. O oradan ayrıldı ve biz sahneyi çektik. Çok hoş barlarda, çok değişik favori yerlerde çektik. Sonra beni televizyonlar davet etti. Televizyonlarda yanımda bu üç kız, çok hoş programlar yaptık, çok enteresandı. O kadar hoştu ki. Ben otomobille gitmiştim, dönerken son denetim oldu. Gece, yağmur da yağıyor. Pasaportumu uzattım. İngiliz memur pasaportu aldı, baktı, damgayı bastı döndü, ‘Göksel Arsoy çektiğiniz sineması çok merak ediyorum.’ dedi. Yani televizyonlarda ne kadar çok seyredilmiş ki, bana son dakikada bunu söyledi.”
Ömer Şerif’le bir kıyaslanmanız olmuş orada. Sonra Avrupa’da çok fazla ilerleme kaydettiniz mi?
“Bana gazete yardım etmek istedi ve İngiliz sinemacıları çağırdı. Sunday Times’ta oturuldu daima birlikte, konuşuluyor. Gazetenin iki numaralı sahibi, ‘Biz gazete olarak destekleyeceğiz.’ dedi. Münasebetiyle büyük bir talih. ‘Eğer yakında başlayacağınız bir sinema varsa Göksel’i de oynatalım’ dediler. Onların içinde olan görevli İngiliz Hanım dedi ki, ‘Maalesef şöyle bir şansızlık var. Türkiye’de bizim sinemaların çok avantajlı bir piyasası yok. Hasebiyle sıcak bakmıyoruz.’ Ben de o sırada, ‘Peki, Mısırlı Ömer Şerif’i oynatıyorsunuz.’ dedim. O da, ‘Ömer Şerif, Arap devletlerinin temsilcisi, büyük bir piyasa o yüzden. Fakat ben hayatımda senin kadar sıcak bir sarışın görmedim’ dedi. Münasebetiyle bu iş de orada bu halde bitti.”
Ama sizin Orta Doğu’da büyük bir hayran kitleniz oldu, değil mi?
“İstanbul’a geldik öteki sahneleri çektik. Sinema hazırlandı, sinemalara kondu. Çok büyük ilgi gördü, çok büyük bir baht. O kadar hoş bir iş yaptı ki anlatamam ve bu Arap ülkelerinin de dikkatini çekti. Lübnan, Beyrut’tan iki teklif geldi. Birisi bir bayanın şirketiydi. Çok sempatikti, daha âlâ imkanları vardı. Birinci co-production sinema için anlaştık. Beyrut’a gidecek, oradaki sahneleri çekeceğiz. Benim karşımda onların aktristi oynayacak. Başka küçük rollerde de tekrar onların erkek artistleri oynayacak. Dönüşümüzde benim karşımdaki artist Türk değişecek, öbür rollerde tekrar Türkler oynayacak. Bu türlü bir çalışmaya başladık. Bu ortada takımda Mısır’dan aldıkları Farid Shawqi diye bir artist var. Değerli bir barda çalışıyoruz. 3 gündür şahane sahneler çekiyoruz. Bir sahneye geldi sıra, ben oturuyorum, karşımdaki masada da Farid Shawqi var. Ayakta iki tane fedaisi, buradaki sahnede onların yıldızı bayan artist Tarup oynuyor. Çekim başlar başlamaz Farid Shawqi kalktı dedi ki, ‘Bir dakika bir şeyi düzeltmemiz lazım. Mısır’da çektiğim sinemalarda hep bir arbede sahnesinde önümdekine vurup devirir, kameraya döner, olur bu türlü şeyler derim. Bunu millet biliyor. Artık burada birinci bu sahneyi de çekmemiz lazım.’ dedi. Bizdeki rejisör de dedi ki, ‘Size Arapça olarak verildi, okudunuz ve o vakit bunu söylemediniz. Bu türlü bir şey yok’. O da ‘Oynamam, bırakırım’ diyor. Disiplini yok. Fotoğraf yöneticisi Mısırlı onu aldı çekti, ‘Bizi çok müşkül durumda bırakıyorsun. Mısır filmciliğini lekeliyorsun, yapma bunu’ dedi. O, ‘İlla bu sahne olacak.’ diye diretti. Baktım olmuyor, ‘bir dakika, tamam, onun dediğini yapacağız.’ dedim ve anlattım. ‘Kız elinde gülle bana hakikat gelirken bu çelme takacak, kız düşecek. Karşılıklı ikimiz ayağa kalktığımızda seninle konuşacağız. Sen bana vuracaksın, ben bu türlü döneceğim. Sonra konuşma başlayacak. Tamam ne istersen.’ Sonra çekmeye başladık. Tarup yürüyerek geldi. Bu çelme taktı, Tarup düştü. Ayağa kalktım, o da kalktı, durdu. Döndüğünde bana, ‘Burayı ben yazdım, benim kim olduğumu biliyor musun?’ dedi. Ben de, ‘Ben senin kim olduğunu biliyorum. Sen orta şarkın en süratli silah çeken adamısın, benden sonra.’ dedim. Çektim tabancayı, öldürdüm sahnede. Onun da işi bitti. Bu sahne yıllar yıllar önce bir kovboy sinemasından aklımda biraz kalmıştı. Burada işe yaradı.”
Harika, son noktayı da koymuşsunuz böylelikle.
“Evet, sonra da bu çekim bitti. İstanbul’a geldik. Afiş hazırlanırken onların bir dileği oldu. Arapça afişte benim Müslüman olduğum muhakkak olsun, daha büyük ilgi görsün diye ‘Muhammed Göksel Arsoy’ yazıldı.”
“BÜTÜN BU PİYASAYI BEN GETİRDİM”
Peki bizim Türk dizilerimiz, sinemalarımız şu anda Orta Doğu’da çok fazla izleniyor. Bu manada kapıları birinci siz açmışsınız diyebilir miyiz?
“Evet, yani bu hak benim. Birinci bu co-production denen olayı ben açtım. Bütün bu piyasayı ben getirdim. Sinema, büyük iş yapınca İtalya’dan da teklif geldi bana. İtalyan firması diyor ki, ‘İtalya, Türkiye ve Lübnan’da artistleri kullanarak üçlü bir senaryoyla tekrar çekelim.’ Tamam dedik, ben havalardayım İtalya’ya atlıyorum diye. Senaryo yazılırken büyük bir şanssızlık oldu. Lübnan’da harp başladı. Bütün her şey durdu. Ortalık perişan oldu ve hayalimiz olan İtalya’ya gidemedim.”
Peki artık dizilerimiz oralarda çok tutuyor lakin sizin yaptığınız üzere sinema yaparak ses getiren ortak çalışmalarımız hala yok. Sizce bunun sebebi nedir? Siz o vakit yapmışsınız fakat bugün yalnızca dizilerle ilerleniyor.
“Demek ki buradan cazip bir teklif oralara götürülemiyor. Bu cazip teklifi araştırarak onların beklentilerini keşfetmek lazım. Bu sıkıntı bir iş.
Peki efendim, Muhammet Ali’yle Londra’daki buluşmanızı da çok merak ediyoruz.
“Filmi çekerken Londra’da büyük bir kıyamet kopuyor. ‘Dünya çapındaki boksör Muhammed Ali Londra’ya geliyor. Maç yapacak.’ Ben bunu okuyunca Bakırköy’den arkadaşım Doğan (Uluç) Hürriyet’in Londra muhabiri, geldi, beni buldu. Muhammed Ali’nin idman yaptığı spor salonuna gittik. Dışarısı kalabalık, herkes çıkarken onu görsün diye bekliyor. Ben de İngilizce, ‘Şans dilemek için Muhammet Ali, sana Türkiye’den, İstanbul’dan geldim. Orta Doğu’nun sinema artistlerinden Göksel Arsoy.’ yazdım ve kapıdaki İngiliz polise rica ettim. Bunu onun adamlarından birine verin dedim. Gittiler, verdiler. ‘Hiç ümit yok.’ diyorduk ki uzun uzunluklu bir siyahi çıktı, ‘Göksel Arsoy.’ dedi. Bizi içeriye aldı, yürüdük. İdman sonu gelmiş, bizi yanına getirdi, bitti. Onu kuruladılar, boks gömleğini giydirdiler ve sahneye aldılar, ringe çıkardılar. Döndü ve dedi ki, ‘Bana uğur dileğini kabul ediyorum. Türkiye’den, Orta Doğu’nun en büyük artisti gelmiş.’ İki siyahi beni bir tuttu, koydular yanına. Hayatımda ben bu kadar hoş bir siyah adam görmedim. Çok hoş, çok sempatik, güler yüzlü, canlı bir insan. Sarıldı. Çok büyük, candan bir adam. Fotoğraflar çekildi, sinemalar çekildi. ‘Geliyorsun değil mi yarın akşam maça?’ dedi. ‘Bilet bulamadım’ dedim. Yalandı lakin bilet değil, bilet bir pound. Nereden vereceğiz o parayı? ‘Tamam sen Hilton’un kapısında şu saatte bekle, benim adamlarım seni alacak.’ dedi. Orada buluştuk beni aldı, getirdi, salona girdik. Kıyamet, dolu İngilizler daima en önde oturuyor. Amerika’dan gelmiş arkadaşları beni ortalarına aldılar. Çok dostluk gösterdiler. Muhammed Ali çıktı bir ‘yuh’ başladı. Aman ne kadar üzüldüm. Lakin o hiç aldırmadı, sıçrayarak geldi ringe çıktı. Gerisinden İngiliz çıktı lakin ağır bir boksördü. ‘Eyvah’ dedim. Maç başladı. Devamlı kaçak oynuyor Muhammed Ali. Onun bütün vurdukları boşa gidiyor. Birinci raund bitti, iki bitti, üç bitti, dört bitti. Allah yardım etti. Beşinci raundda İngiliz’e bir çaktı, nakavt. Ben kendimi kaybetmişim, oturduğum koltuğun üstüne çıktım. Bağırıyorum. Amerika’dan gelen arkadaşlar tuttular, ‘Aman otur, otur. Bunlar bizi öldürür.’ Bu öykü de bu türlü. Çok teşekkür ederim.” (AA)