Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Popüler kültürün bir modülü haline gelen kahve, tüketim alışkanlıklarımızı da değiştirdi. Toplumsallaşmanın bir eseri olan kahve çeşitleri, artık neredeyse çabucak hemen her yaş kümesi tarafından tercih edilir hale geldi. Çocuklardan yetişkinlere arkadaş toplantılarında, ders çalışırken ve işteyken tüketilen kahvenin fazlası büsbütün ziyan. Uzmanlar yetişkinleri ve çocukları kafein tüketimi konusunda dikkatli olmaya davet ediyor.
KAFEİN HER YERDE
Avrupa Besin Otoritesi (EFSA) yetişkinlerin günlük tüketmesi gereken kafein ölçüsünün 37-319 mg ortası olması gerektiğini paylaştı. Beslenme ve Diyet Uzmanı Olcay Barış, 1 fincan demleme çayda 30 ile 100 mg ortası kafein varken poşet çayda 30 mg, yeşil çayda 20-30 mg, 1 fincan Türk kahvesinde 50-60 mg, espresso’da 100-200 mg, 1 fincan filtre kahvede 150-180 mg, 1 kutu soğuk çayda 70-80 mg, 1 kutu kolada 40-60 mg, 1 kutu güç içeceğinde 35-150 mg, 100 g sütlü çikolatada 20 mg ve bitter çikolatada yaklaşık 50 mg kafein olduğunu belirtti.
Barış, kafein içeren kimi ağrı kesicilerin yalnızca 1 tabletinde 30-50 mg kafein bulunduğunu söyleyerek aslında kafeinin gün içerisinde tükettiğimiz birçok şeyde olduğunu da vurguladı.
AŞIRI KAFEİN, DEMİR EMİLİMİNİ ENGELLİYOR
Peki çok kafein tüketimi tehlikeli mi? Dyt. Olcay Barış, “Fazla kafein tüketimi çarpıntı ihtimalini artırırken, uyarıcı tesiri de yorgunluk, konsantrasyon güçsüzlüğü yaratabiliyor. Hatta demir emilimini de engelliyor” dedi. Çok kafein tüketiminin uyku düzensizliğine ve mide rahatsızlıklarına sebep olduğunu söyleyen Barış, “Aşırı kafein alımı kaygı, huzursuzluk, titreme yaratabiliyor. Gebelik ve yaşlılıkta ise kafeinin fazla tüketimi tehlikeli sonuçlar doğurabiliyor” bilgisini paylaştı.
4 FİNCANDAN FAZLASI ZARAR!
Bilinçli yetişkin bir bireyin günde ne kadar kafein tüketmesi gerektiğini bilmesi sıhhat açısından kıymetli. Olcay Barış, “Yetişkinler için günlük 2-4 fincan kahve tüketimini geçmemek önemli” ihtarında bulundu. Türk kahvesi ve granül kahve ortasındaki farklara değinen Barış, “Türk kahvesinin granül kahveye nazaran içimi daha ağır, daha sağlıklı, kendine has bir kokusu ve tadı var” bilgisini de paylaştı.
Türk kahvesinin çekirdeklerinin bir süreç uygulanmadan öğütülerek hazırlandığını, bu yüzden de sağlıklı olduğunu söyleyen Barış, granül kahvelere hazırlık evresinde kurutma süreci uygulandığını, bu uygulamada akrilamid oluştuğunu ve bu bileşiğin de sıhhat açısından ziyanlı olduğunu iletti.
KAFEİN TÜKETİMİ RUH HALİNE UYGUN GELİR FAKAT…
Kafein tüketiminin büsbütün ziyanlı olduğunu düşünmek ise hakikat değil zira aslında muhakkak ölçüde kafein tüketiminin faydalı istikametleri de var. Hususla ilgili Olcay Barış, “Optimum kafein tüketimi ruh halini güzelleştirir, metabolizmayı hızlandırır, fizikî aktivite performansını iyileştirir” vurgusunu yaptı.
Kafein tüketiminin bilişsel zayıflamanın hafifletilmesi ve Alzheimer’a yakalanma riskinin düşürülmesi üzerinde tesirli olduğunu gösteren çalışmaların arttığını söyleyen Barış, orta seviyede kafein tüketiminin kalp hastalıkları açısından olumsuz bir tablo yaratmadığının da altını çizdi. Dyt. Olcay Barış, orta seviyede kafein tüketiminin Tip 2 diyabet gelişme riskini kıymetli oranda azaltabildiğini de lisana getirdi.
‘AĞRI KESİCİLERDE DE KAFEİN VAR’
Peki kafein sırf kahve ve çay da mı bulunuyor? Olcay Barış, “Kafein birçok içecek ve yiyeceğin içerisinde doğal olarak yer alır. Çikolata, kahve, Türk kahvesi, espresso, nescafe, kola, çay, yeşil çay, çikolatalı süt, güç içecekleri hatta birtakım ağrı kesicilerde de kafein bulunur” açıklamasını yaptı.
‘KAFEİN TÜKETİMİ SIHHATİ OLUMSUZ ETKİLİYOR’
Uzmanlar, kahve tüketiminin 12 yaşa kadar indiğini ve bunun büyük bir tehlike olduğunu belirtiyorlar. Kafein tüketiminin çocuk sıhhati üzerindeki tesirini değerlendiren Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hilal Mocan, durumun çocuk sıhhati için bir tehdit olduğunu söyledi. Fazla kafein tüketiminin çocukların bedensel ve zihinsel sıhhatini olumsuz tarafta etkileyebildiğini söyleyen Prof. Dr. Hilal Mocan, “Bu nedenle gelişim çağındaki çocukların kafeinli besinleri hudutlu tüketmesi gerekir” diye konuştu.
Kafein bağımlılığının önüne geçmek için ebeveynler neler yapmalı? Prof. Dr. Hilal Mocan, kafeinin yalnızca kahvede değil, çay, kola, güç içecekleri, soğuk çay, çikolata ve birçok paketlenmiş market eserlerinde olduğunu ve bunlar tüketilirken ailelerin belli limitler dahilinde hareket etmesi gerektiğine değindi.
‘LİMİTİ AŞMAK ÇOK KOLAY’
Prof. Dr. Hilal Mocan kafein tüketiminde limiti aşmanın kolay olduğunu, münasebetiyle ülkü olanın anne-babaların yiyecek ve içeceklerin kafein ölçüsünü denetim etmeleri olduğunu söyledi. Prof. Dr. Hilal Mocan, Dünya Sıhhat Örgütü’nün tavsiyesine nazaran 4-12 yaş kümesi çocuklarda müsaade verilen kafein ölçüsünün 45-85 mg/gün olarak belirlendiğini iletti.
‘ÇOCUK GELİŞİMİNİ TEHDİT EDİYOR’
En değerli nokta ise kahve tüketimin çocuk gelişimini tehdit edip etmediği. Prof. Dr. Hilal Mocan, kafein ölçüsünün çocuk gelişimini tehdit ettiğini zira kalsiyum emilimini bozabildiğini hatta uyku kalitesini düşürebildiğini söyledi.
KAFEİN TÜKETİMİ KEMİK GELİŞİMİNİ ENGELİYOR
Prof. Dr. Hilal Mocan, “Çocuklarda fazla kafein tüketimi uykusuzluk, sonluluk, mide bulantısı, baş ağrısı, konsantrasyon zahmeti ve kalp atış suratında artışa neden olabilir” ihtarında bulundu. Kalsiyum emilimini engelleyen kafeinin kemik gelişimini yavaşlatabildiğine de dikkat çeken Mocan, ayrıyeten kafeinin idrar söktürücü tesiri olduğunu, bu nedenle bedende su ve mineral kaybına da yol açabileceğini vurguladı.
Prof. Dr. Hilal Mocan, bilhassa çocukların daha sık tercih ettiği şeker oranı yüksek kahvelerin tüketilmesi halinde çocukların kilo artışı hatta obezite yaşayabileceğini de kelamlarına ekledi. Kafein tüketiminin çocuklarda uyku müddetini azaltabildiğini, kan basıncını artırabildiğini, sabahları yorgun uyanmaya neden olabileceğinin ise altını çizdi.
KAHVE KÜLTÜRÜ DEĞİŞTİ
Kahve tüketim yaşının hayli düştüğü bugünlerde kahvenin toplumsallaşmanın bir eseri olarak görüldüğünü vurgulamakta da yarar var. Son yıllarda arkadaş buluşmalarını kafelerde yapan çocukların sayısında yaşanan artış, aslında bununla gerçek orantılı. Gastronomi muharriri ve kahve uzmanı Cenk Girginol kahvenin toplumsallaşmanın bir kesimi olduğuna değinirken, kahve tüketim yaşının düşmesinin sebebini aslında aile içindeki kahve tüketim alışkanlığının değişmesine bağladı.
Cenk Girginol, çeşitli kahve çeşitlerinin daha bilinir hale gelmesiyle ebeveynlerin birden fazla farklı kahve tiplerini tükettiğini gören çocukların kahveye olan eğilimin artmış olabileceğini söyledi. Bilhassa pandemiyle birlikte kahve metasının değiştiğini ve meskene farklı kahvelerin girdiğini gören çocukların kendilerine uyan daha şekerli kahveleri tercih ettiğine dikkat çekti. Kendi damak tadına uygun kahve cinslerini keşfeden çocukların haliyle kahve eserine olan ilgisinin arttığını ve böylelikle alışkanlıkların değiştiğini tabir etti.