Bugün dünya edebiyatının dev muharrirleri ortasında yer alan Tolstoy, 196 yaşında… Kitapseverlere birbirinden pahalı eserler bırakan Tolstoy, 1910 yılında tren garında meyyit olarak bulundu. Vefatından sonra tek mirası ise romanları oldu. Bu romanlardan biri de kilise tarafından aforoz edilmesine neden olan Diriliş isimli yapıtıdır. Bu romanda periyodun siyasi, dini ve ahlaki yapısına sert göndermelerde bulunan Tolstoy, kaleminden asla ödün vermedi.
Yazarın doğum yılına özel Diriliş romanından kimi notlar…
Dünya ve Rus edebiyatının en değerli edebiyatçılarından Lev Nikolayeviç Tolstoy’un Diriliş romanı, hayatta kimsesiz kalan Katyuşa’nın hüzünlü hikayesini ele alıyor. 1899 yılında yayınlanan roman, Tolstoy’un en çok okunan yapıtlarındandır. Büyük muharririn 196’ıncı doğum yılına özel olarak Diriliş romanını okuma kesimi olarak seçiyoruz.
Tolstoy’un değerli romanı Diriliş, hiç kuşkusuz onun en çok sevilen kitabıdır. Vicdan ve ceza hukukunun çarpıştığı romanda insanoğlunun acımasız çehresine şahit oluyoruz. Küçük yaşta anne babasız kalan Katyuşa, iki yaşlı bayanın yanında hizmetçi olarak verilir.
Genç ve hoş olan Katyuşa herkesin ilgisini üzerine çeker. İki yaşlı bayanın yeğeni olan Dimitri Nehludov ise sık sık konutu ziyarete gelir, o da erken yaşta babasını kaybetmiş ve Rus Ordusunda vazifeli bir subaydır. Tekrar bu türlü bir ziyarette hizmetçi kız Katyuşa’yı görür ve derin hisler beslemeye başlar kimsesiz kıza karşı.
Subayın bu ilgisini karşılıksız bırakmayan Katyuşa da Dimitri Nehludov’a ilgi duyar. Nehludov, meskenden ayrılmadan evvel birlikte olurlar ve Katyuşa bu birliktelikten gebe kalır. Bu Katyuşa için şiddetli hayatın başlangıcı olur.
Satranç oynayan Tolstoy
Katyuşa için kuvvetli hayat…
Katyuşa’nın Nehludov’la birlikte olması onun konuttan kovulmasına neden olur. İki yaşlı bayan Katyuşa’ya farklı gözle bakarlar ve onu artık meskenlerinden istemezler. Çaresiz halde konuttan ayrılan Katyuşa bir randevu konutunda hayata tutunmaya çalışır.
Randevu konutunda çalışan Katyuşa, bir otel odasında müşterisiyle birlikte olurken adam ölür. Bunun üzerine adamın vefatından Katyuşa’yı sorumlu tutan mahkeme, onu kürek cezasına çarptırır.
Mahkemede heyet üyesi olarak misyon yapan Nehludov, Katyuşa’yı kurtarmak için büyük efor sarf eder lakin uğraşında başarısız olur. Katyuşa’nın başına gelenlerden kendini sorumlu tutan Dimitri Nehludov, mahkemeye başvurarak Katyuşa’nın hatasız olduğunu söyler. Mahkeme bunun üzerine Katyuşa’nın cezasını hafifleterek onu Sibirya’ya sürgüne gönderir.
Sayfa: 592
“Halk her şeye karşı duyarsız”
Tolstoy, insanların olanlara karşı duyarsızlığını şu sözlerle lisana getiriyor;
“Halk can çekişiyor. Alıştırmış kendini bu yaşama yadırgamıyor. Çocuklarının ölmesi, bayanların güçlerinin yetmeyeceği işleri yapmak zorunda bırakılmaları, herkesin, bilhassa yaşlıların berbat beslenmeleri olağan geliyor onlara. Halk yavaş yavaş öylesine alışmış, benimsemiş ki bunu, yaşayışının vahimliğini göremiyor, yakınmıyor. Bu yüzden biz de bu durumun olağan olduğunu sanıyoruz.”
Tolstoy’un müşahede gücü
Dev müellif Tolstoy, romanında insanın acımasızlığını ve ikiyüzlülüğünü gözler önün serer. Öte yandan Rus toplumuna sert tenkitlerinde yer aldığı Diriliş, müellifin güçlü kaleminin ve düş gücünün bir kesimidir.
Toplumsal eşitsizliğe sert göndermelerde bulunan Tolstoy; aristokrat sınıfın alt katmandaki insanlara doruktan inmeci bakış açılarını da yeriyor.
Tolstoy’un çok okunan romanını herkese şiddetle tavsiye ediyorum.