Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına tahıl ve öbür besin eserlerinin taşınmasına ait muahede, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BM Genel Sekreteri António Guterres, Rus ve Ukrayna heyetlerinin iştirakiyle İstanbul Dolmabahçe Sarayı’nda imzalandı.
KRİZ SONA ERDİ
Tarihi nitelikte olan tahıl koridoru muahedesiyle, Rusya’nın Ukrayna tahıl gemilerinin Karadeniz limanlarından geçmesine müsaade verip oluşan besin krizine son bulması amaçlanıyor.
TAHIL KORİDORU PLANI UNSURLARI NELER?
Türkiye ve BM tarafından mayıs ayından bu yana yürütülen arabuluculuk eforlarının sonuç vermesiyle imzalanan mutabakat savaşta bir birincisi ve dönüm noktasını temsil etmesi bir yana, dünyayı saran tahıl krizi ve beraberinde gelen besin fiyatlarındaki artışa da deva olması bekleniyor.
1) 25 MİLYON TON TAHIL YOLA ÇIKACAK
Anlaşmayla Odessa başta olmak üzere Ukrayna limanlarında sıkışıp kalan kargo gemileri ile silolardaki tahılın tahliyesi hedefleniyor. Limanlarda mahsur kalan gemi sayısının 80 civarında olduğu, ayrıyeten silolarda 20 ila 25 milyon ton tahıl bulunduğu hesaplanıyor.
2) MAYINLAR TEMİZLENECEK: RUSYA ASKERİ FAALİYETTE BULUNMAYACAK
Rusya, kargo gemilerinin meselesiz geçişini garanti edecek, bölgede askeri faaliyette bulunmayacak. Mayınların temizlenmesinin akabinde Ukrayna karasularını ihlal etmeyeceğine dair garanti verecek.
Kiev idaresi, denizden Rus çıkarmasına karşı döşenen mayınların temizlenmesi durumunda güvenlik zaafı oluşacağından kaygı ediyor.
3) RUS GEMİLERİ UKRAYNA KARASULARINA GİRMEYECEK
Ukrayna denetimindeki Odessa, Pivdennyi ve Chornomorsk limanlarından gemilere yüklenen tahıl, kılavuz gemiler eşliğinde İstanbul’a gelecek, oradan tüm dünyaya seyahat edecek. Ukrayna, Rus gemilerinin kendi karasularına hiçbir halde girmemesini istiyor.
4) GEMİLER İSTANBUL’DA ARANACAK: SİLAH TAŞINMADIĞI DENETİM EDİLECEK
Ukrayna’dan tahıl almaya giden gemilerin silah taşımadığından emin olmak için Rusya ve Türkiye’nin nezaretinde arama yapılacak. Gemilerin Karadeniz’e açılmadan evvel İstanbul’da aranması planlanıyor.
5) İSTANBUL’DA UYUM MERKEZİ KURULACAK
Tüm operasyon İstanbul’da kurulacak uyum merkezince izlenecek. İlgili merkezin operasyona hazır hale gelmesi için 3-4 hafta gerektiği, bu nedenle sevkıyatlara tam kapasite başlanmasının ağustosun ikinci yarısını bulabileceği belirtiliyor.
6) TAHILDA FİYATLAR GERİLEDİ
Anlaşma haberleriyle buğday fiyatları geriledi, piyasa göstergesi Chicago endeksi yüzde 3 düştü. Avrupa’da da hayvan yemi olarak kullanılan tahılda fiyatlar yüzde 3 geriledi.
7) OPERASYON 120 GÜNDE BİTECEK
120 günlük takvim için imzalanan muahede müddet bittiğinde otomatik olarak yenilenebilecek. Lakin uzmanlara nazaran limanlardaki tahıl yükünü eritmek için bu kadar müddet kâfi. Bu ortada Ukrayna ve Rusya birbirleriyle muahede imzalamayacak. İki ülke de Türkiye ve BM ile paralel mutabakatlar yapacak.
8) UKRAYNA TAHILINA BAĞIMLI ÜLKELER
Libya ve Pakistan tüm buğday tüketimlerinin yüzde 48’inde Ukrayna’ya bağımlı. Lübnan için bu oran yüzde 81. Moldova buğdayın yüzde 92’sini, Katar yüzde 64’ünü, Tunus yüzde 49’unu, Mısır yüzde 26’sını Ukrayna’dan ithal ediyordu.