Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Biontech aşısını geliştiren Prof. Dr. Uğur Şahin’in, “Yeni bir dalga kapıda” açıklamasına, “Hiç kaale almamak lazım. Kendisi kıymetli bir iş yapıyor ancak işin diğer tarafında” diyerek reaksiyon gösterdi. Ceyhan, “Kendi kendimize gaz vererek salgının sonu gelmiş üzere davranıyoruz. Ama salgının sonu falan gelmedi. Altıncı dalganın içindeyiz, olaylar giderek artıyor. Daha ağır bir tip çıkabilir” dedi.
Geliştirdiği aşıyla, Vehbi Koç Vakfı İnsanlığa Üstün Hizmet Ödülü’nü almak üzere Türkiye’ye gelen Prof. Dr. Uğur Şahin, “Yeni bir dalga da kapıda bu dalganın zararsız olacağına dair elimizde bir garanti yok” dedi.
Tüm toplumda pandemi bitti, önlemler kaldırıldı, atlattık havası yaşanırken gelen bu açıklama herkesi huzursuz etti.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan bu açıklamayı ve Türkiye’de ve dünyada gelinen noktayı SÖZCÜ’ye kıymetlendirdi.
Şahin’in kelamlarına çok net karşılık verdi: “Bu lafları hiç kaale almamak lazım. Zira Uğur Şahin epidemiyolog değil. Hayatında bir salgını denetim etmekte çalışmamış. İşin diğer bir tarafında. Aşı geliştiriyor, çok büyük bir hizmet veriyor. Çok değerli bir iş yapıyor eşiyle lakin o işin diğer bir tarafı. Yeni bir dalga gelir mi falan bu kestirimlerde bulunacak birisi değil.”
Salgını zelzeleye benzeten Prof. Dr. Ceyhan, “Kimse bir şey bilemez. Herkes baştan atıyor. Gelir, gelmez falan bunu bilebilecek bir metot falan yok. Motamot sarsıntı üzere. Zelzele fayının üzerinde oturuyorsanız zelzele olacaktır lakin bunun vaktini söylemek mümkün değil.” dedi.
“ALTINCI DALGANIN İÇİNDEYİZ, OLAYLAR ARTIYOR”
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan özetle şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
Altıncı dalganın içindeyiz aslında olaylar giderek artıyor lakin öteki bir etkenle öbür bir salgın da çıkabilir o periyotta. Bunu kestirim etmek, bunu bilmek mümkün değildir.
Şu anda bulunduğumuz durum söylenebilir. Şu anda yanlışsız düzgün hadise tespiti yapabilen, test yapabilen ülkelerde önemli olay artışı var. Türkiye’de de var. Olmaması esasen mümkün değil. Yok demek esasen bilimi inkar etmek olur.
Bunlar daima mutasyona uğrayan virüsler. Bu mutasyonların içinde biri ya da birkaç şayet daha süratli bulaşan, özgün virüse nazaran, şu anda mevcut virüse nazaran bir özellik taşıyorsa bir baka artışına münasebetiyle yeni dalgaya yol açıyor.
“HIZLA YAYILIYOR”
Bunlardan biri ağır bir klinik tablo oluşturabilecek bir özellik kazanıyorsa mutasyonla, o vakit da hastaneye yatışlar artıyor, mevt sayıları artıyor. Şu anda bu altıncı dalgayı oluşturan DA4 ve DA5 dediğimiz mutantlar, çok ağır seyirli bir hastalık tablosu yapmıyor. Fakat bulaşıcılığı kendi kaynaklandıkları omicron’dan çok daha fazla…
O yüzden bu kadar insanın geçirmesine, toplumda bir bağışıklık olmasına karşın süratle yayılıyorlar.
Şimdi ABD’den bir yayın vardı 10 gün önce… Orada ‘Biz şu andaki test siyasetimizle mevcut olayların en fazla 20’de birini tespit edebiliyoruz’ diyorlar. Artık bunu Türkiye ile kıyaslarsanız, Türkiye’de Amerika’da yapılanın 10’da 1’i kadar bile test yok. Testler yeterlice durdu. Çok şüpheli… Mecbur kalmadıkça yapılmıyor zaten… Sisteme giriyorsunuz sistem test yapmanıza müsaade vermiyor. Salgınla ilgili bütün üniteler de kaldırıldı zati. Bilim Konseyi lağvedildi esasen, bakanlıktaki salgınla ilgili üniteler de sonlandırıldı.
“KENDİ KENDİMİZE GAZ VERİP, SONU GELMİŞ ÜZERE DAVRANIYORUZ”
Dolayısıyla şu anda Türkiye’de kaçını, ne kadarını tespit ediyoruz derseniz, en düzgün varsayımla 40’ta birini falan tespit edebiliyoruz. Onlar da aslında bıraktılar, Yayınlamıyorlar artık.
Kendi kendimize gaz vererek. Ne hoş rahatladık falan deyip sevinerek olmayan bir olayı kutluyoruz. Salgının sonu gelmiş üzere davranıyoruz. Ancak salgının sonu falan gelmedi. Söylediğim olasılıklar hala geçerli, daha ağır bir tip çıkabilir.
“ÇOK BULAŞMASINA MÜSAADE VERİRSENİZ MUTASYON HIZLANIYOR”
Şöyle bir fikir var o da çok yanlış: Madem ağır seyretmiyor bu kadar önleme ne gerek var. Zira virüsün dolaşmasından, hadiselerin artmasından niçin korkuyoruz? Zira virüs durduğu yerde mutasyona uğramıyor. Bireyden şahsa ne kadar çok bulaşmasına müsaade verirseniz, mutasyonlar hızlanıyor. Buna neden olmamak için bütün dünya telaşlanıyor. Kaygı bu yoksa onlarda daha ağır seyrediyor da bizde daha hafif seyrediyor değil.
Virüs davranış açısından baktığınız vakit çok değişik bir formül izliyor. Omicron birinci çıktığı vakit süratle olaylar arttı lakin hafif seyrediyor diye çabucak önlemler kaldırıldı hatırlarsınız… Omicron aslında virüsün truva atıydı. Topluma bir halde girdi Önlemlerin kalkmasına yol açtı. Gerisinden o truva atından yeni yeni varyantlar çıktı.
Dolayısıyla bu virüsün kolay kolay terk edeceği, ya da çabucak vazgeçeceği yok üzere görünüyor. O yüzden azaldı, sonbaharda bitiyor, şurada bitiyor önlemleri kaldırabiliriz üzere haller motamot virüsün istediği davranışlardır.
Şimdi oradan ne gelişeceğini bilmiyoruz. Zira yeni bir virüs de çıkabilir.
“YENİ DALGANIN İÇİNDE YAŞIYORUZ”
O devir beşerler salgının eğrisini bilmedikleri için maalesef buna Bilim Konseyi’nde yer alan arkadaşlarımız da dahil, her azalmayı salgının sonu diye değerlendirdiler. Halbuki bu aslında salgın eğrisinin tipik seyri böyledir. Motamot deniz yüzeyi üzeredir. Bir dalga gelir, bir artış olur, sonra bir pik noktası ve iniş kolu olur… Sonra bir düz çizer.
Bu düz çizdiği devirlerde önlemleri artıracağımız yerde daima azalttık. Bir sürü insan hayatını kaybetti. İktisatta bu kadar ağır bir tablo oluştu. Fakat hala yalnızca Türkiye değil, birçok ülke bunu yanlış algılayıp, zannediyorlar ki önlemler kaldırılırsa bu iş zaten bitecek. Ondan sonra rahatlayacağız.
Sonbaharda mı gelir, sonbahardan evvel mi gelir… Bu türlü bir varsayımda bulunmanın manası yok aslında şu an yeni bir dalga geldi ve içinde yaşıyoruz şu anda.