Döviz garantileri için ek bütçede ek kaynak ayrıldı. Köprü, otoyol ve kent hastanelerinin döviz garantisini ödemek için halktan 11 milyar lira toplanıp şirketlere aktarılacak. Mevduat garantisiyle toplam ödeme 51 milyara ulaşacak.
Hükümet kurun artacağı öngörüsüyle dövizi frenleyebilmek için ek bütçede ek ödenek ayırdı. Bankadaki parasını döviz yerine TL hesaplarına yatıranlara kur artışı kadar garanti verildi. Cebimizden bir kuruş çıkmayacak denilerek şirketlere döviz garantili yaptırılan kamu özel işbirliği (KÖİ) projeleri olağan bütçeden sonra ek bütçeyi de vurdu. Hükümet döviz kuru üzerinden garanti verdiği köprü, tünel, otoyol, tren garı ve kent hastanelerini yapan şirketlere kur arttığı için 10 milyar 887 milyon lira ‘ilave’ kur garantisi ödemek zorunda kalacak.
HALKIN CEBİNDEN ÇIKACAK
Ek bütçeyle yapılacak ek kur garantisi ödemelerinin tamamı halkın cebinden çıkacak. Neredeyse olağan bütçe büyüklüğünde hazırlanan 1 trilyon 80 milyar liralık devasa ek bütçeye ‘Deli Dumrul’ projeleri olarak da bilen KÖİ projelerinden çok ağır yük geldi. Ülke genelinde dövizle alışverişi, kiralamaları, ticareti yasaklayan hükümet KÖİ müteahhitleriyle yaptığı döviz garantili ödemeleri TL’ye çevirmeyince halkın üzerine ek bütçe yoluyla devasa ek kur garantisi yükü binmiş oldu.
DÖVİZ ARTABİLİR
KÖİ kapsamında olmamakla birlikte hükümet dövizi frenleyebilmek için bir kur garantisi de bankada parası olanlara verdi. Bankadaki parasını döviz yerine TL hesaplara yatıranlara kur artışı kadar garanti verildi. Üç ayda bu kapsamda mevduat sahiplerine 21.1 milyar lira para ödendi. Hükümet kurun daha da artacağı öngörüsüyle ek bütçeye 40 milyar liralık ek ödenek koydu.
Otoyol köprü ve tünellere para yetmedi
Özel dala yaptırılan çok kıymetli otoyollarla Osmangazi, Yavuz Sultan Selim ve 1915 Çanakkale köprülerinden sübvansiyonlu fiyatla geçen araçlarla geçmeyen araçların farkı için kur garantili ödeme yetmedi, kur arttığı için ek bütçeyle toplam 5.6 milyar liralık ek ödenek talep edildi. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yapacağı bu ek ödeme dışında Ulaştırma Bakanlığı da Avrasya Tüneli’ne verilen garanti nedeniyle ek 550 milyon lira ödeme yapacak. Demiryolu yolcu taşıma sübvansiyonu olarak da 465 milyon lira ek ödeme yapılacak.
Şehir hastanelerine 4.3 milyar TL
Şehir hastanelerine hizmet bedeli ve bina kira bedeli olarak iki farklı ödeme yapılıyor. Hastane kiraları döviz üzerinden ödendiği için döviz arttıkça hastanelerin kira yükü otomatik olarak artıyor. Hükümet, kur arttığı gerekçesiyle kent hastanesi müteahhitlerine 3 milyar 558 milyon lira ek kira parası ödeyecek. Kira dışında ayrıyeten hizmet alım sarfiyatı ismi altında da 704 milyon lira ek ödeme yapılacak. Böylelikle toplam ödeme 4.3 milyar lirayı bulacak.