Gölcük zelzelesinin akabinde 2000’li yılların başında İstanbul Valiliği Afet İdare Merkezi tarafından 762 mahalle ve 173 köye yerleştirilen turuncu renkli yaklaşık 2 bin ‘Deprem Afet Konteyneri’ olarak da bilinen ‘afet istasyonlarının’ vakit içinde yaşanan hırsızlık olayları nedeniyle sayıları azaldı.
2009 yılında zelzele konteynerleri olarak da bilinen afet istasyonlarının bakımı ve denetimleri İstanbul Valiliği Afet İdare Merkezi tarafından ilçe belediyelerine devredildi. Geçen yıl İstanbul’un 39 ilçesinde toplam 505 konteynerin olduğu açıklandı.
Hastane ve okul bahçeleri üzere toplu hayat alanlarında bulunan, sarsıntı sonrası profesyonel takımlar gelinceye kadar insanların ve istekli kurtarma gruplarının kullanacağı zelzele konteynerlerinin ne olduğu ve hangi gayeyle kullanılacağı konusunda bilgisi sahibi olan da yok.
İlk düzey arama kurtarma eğitimi almış mahalle afet gönüllülerinin, muhtaçlık halinde ise herkesin kullanabilmesi için hazırlanan konteynerlerin içinde jeneratör, kırıcı ve delici alet, su tankı, kriko, kazma, çadır, baret, aydınlatma, yangın tüpü, halatlar üzere gereçler yer alıyor.
“NASIL KULLANACAĞIMIZI BİLMİYORUZ, ANAHTARI NEREDE?”
Hastanede bulunan bir afet istasyonunun önünden geçen Leman Bulut, “Ne olduğunu bilmiyorum. Büyük ihtimalle su, yiyecek, battaniye üzere şeyler vardır. Bu türlü şeyler İstanbul için çok lazım. Genelde hastaneye çok gelirim lakin hiç fark etmemişim” dedi.
Afet istasyonu önünden geçen bir öteki kişi de, konteynerleri daima gördüğünü lakin ne olduğunu bilmediğini söyledi.
Konteynerin içinde zelzele materyali olduğunu bildiğini söyleyen Tahsin Çalman, “Deprem gerecinin olduğunu biliyoruz lakin zelzele olduğu vakit bunu kim açacak. Anahtarı nerede? Kazma, kürek, jeneratör olduğunu biliyorum lakin nasıl kullanacağız bir bilgimiz yok vatandaş olarak. Bunlar biraz daha fazlaydı ancak sahipsizlikten, kilitli olmadığından ötürü hırsızlar boşaltıyordu” diye konuştu.
İçeride birinci yardım malzeleri olduğunu düşündüğünü tabir eden Hikmet Çalman da, “Deprem anında birinci yardım için hazırlandı lakin bunun anahtarı sanırım belediyelerde” dedi.
“YAŞAM YOĞUNLUĞUNUN YÜKSEK OLDUĞU TOPLU KULLANIM ALANLARINDA VAR”
Zeytinburnu’nda 15 afet istasyonu olduğunu söyleyen Belediye Arama Kurtarma Grup Önderi Şakir Ali Okuyucu, “Afet istasyonlarımız genelde hayat yoğunluğunun yüksek olduğu toplu kullanım alanı olan hastane ve okulların bahçelerinde bulunuyor. Afet istasyonlarının kullanım gayesi ise o bölgede kolay arama kurtarma eğitimi almış, hafif düzey arama kurtarma eğitimi almış gönüllüler ve gerekli hallerde rastgele bir vatandaşın afet olduğu andan itibaren istasyonu faal hale getirip içinde bulunan jeneratör, kırıcı alet, kazma, kürek, üzere kolay ve çok ağır arama kurtarma gereksinimi olana kadar durumu yönetim edebilecek gereçlerle donanmış bir istasyon. Bu istasyonun bilgileri 3 ayda bir güncellenir. İçindeki materyallerin periyodik bakımı yapılır. Müddete tabi olan pil, statik ipler üzere gereçlerin değişimleri yapılarak yılda bir sefer da konteynerin korozyon durumu denetim edilip boyası ve kilitlerinin değişimi yapılarak daima olarak afete hazır tutulur” tabirlerini kullandı.
“ANAHTARLAR MAHALLE MUHTARLARI VE SORUMLU KİŞİLERDE”
Okuyucu, afet istasyonlarının adres bilgisinin belediye, valilik ve AFAD’da olduğunu belirterek, “Aynı vakitte mahalle muhtarlıklarına da 3 ayda bir bu bilgiler bildirilir. Anahtarlar mahalle muhtarları, afet istasyonunun bulunduğu kurum yöneticileri ve belediyelerden sorumlu bireylerde bulunur. Yaklaşık 30 şahsa kadar içinde kazma, kürek, kova, tahkimat yapılmasında kullanılacak gereç var. Görünür yerden fazla daha uygun hizmet verebileceği yerde olmasına dikkat ederek yerleri seçildi” diye konuştu.
“İLK MÜDAHALEYİ ERKEN BAŞLATMAK İÇİN BİR AVANTAJ”
Okuyucu, herkesin temel bir afet farkındalık eğitimi alması gerektiğini söyleyerek, “En azından kolay ekipmanların nasıl kullanılacağına dair kendilerini yetiştirmelerini öneriyoruz. Hepimiz afetzede olacağız. Dışarıdan bize gelecek müdahale de ister istemez bir vakit alacak. Birinci 72 saat altın saat olarak söyleniyor, bu da birinci dakikadan itibaren başladığı için ne kadar erken müdahale edilebilirse o kadar güzel. Onun için 30 kişi, 3 kişi, 10 kişi fark etmeksizin birinci müdahaleyi ne kadar erken başlatabilirsek o kadar avantajımıza” dedi.