Türkiye’nin birinci ‘Sıfır Atık Belgesi’ni alan havalimanı olan İstanbul Havalimanı’nda, işletmeci İGA tarafından etraf ve sürdürülebilirlik uygulamaları kapsamında ‘Biyobozunur Atık İdare Projesi’ hayata geçiriliyor.
İGA Etraf Peyzaj Yöneticiliği Atık Sistemleri Operasyon Müdürlüğü takımları tarafından yürütülen; gastronomi uzmanı ve şef Ebru Baybara Demir ile Marmara Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Çallı’nın da dayanak verdiği ‘Biyobozunur Atık İdare Projesi’ne yaklaşık bir yıl evvel başlandı.
Her gün ortalama 150 ton atığın toplandığı İstanbul Havalimanı’nda; proje kapsamında yerinde yapılan ayrıştırmayla elde edilen ortalama 10 ton organik atık, komposta dönüştürüldü. Projenin birinci denemesi yaklaşık 2 buçuk ay sürdü. İstanbul Havalimanı’nda park ve peyzaj alanlarında kullanılan kompost üretimden yüksek randıman elde edildiği, tıpkı vakitte su tasarrufu sağlandığı görüldü. Bu sonuçlardan sonra proje çalışmalarına sürat verildi. 2023’ten itibaren günlük organik atık ölçüsünün 30 tona çıkmasıyla birlikte kompost üretim ölçüsünün da artacağı belirtiliyor.
ORGANİK ATIĞIN KOMPOSTA DÖNÜŞÜMÜ
İstanbul Havalimanı’nda 26 bin metrekarelik alan içinde kurulu 4 bin metrekarelik Katı Atık Merkezi’ne her gün havadan ve karadan toplanan 150 ton atık; kâğıt-karton, ambalaj, cam, organik ve evsel olmak üzere 5 başka kategoride ayrıştırılıyor. Atık Merkezinde vazifeli özel grupların tek tek ayırdıkları organik atıklar bir alanda toplanıyor.
Organik atıklar, daha sonra kahverengi atık diye isimlendirilen ağaç kısımları, budama modülleri ve çim atıkları, iş makinesiyle harmanlanarak yığınlar halinde sıralanıyor. Sıcaklık ve nem denetimleri yapılan yığınlar, yaklaşık 2 buçuk ay boyunca her gün karıştırıldıktan sonra kompost alanında beklemeye alınıyor. Bu süreçlerin sonucunda elde edilen kompost ise toprakla buluşturuluyor
“SIFIR ATIK EVRAKINI ALAN BİRİNCİ HAVALİMANI”
Projeye ait açıklamalarda bulunan İGA Atık Sistemleri Operasyon Müdürü Doğan Aldal, “İGA olarak Türkiye’de ‘Sıfır Atık Belgesi’ni alan birinci havalimanıyız. Bunu en kısa vakitte bir üst düzeye taşıyacağız. Kendi içerisindeki atıkları kendi imkanıyla toplayan ve kendi içindeki kurduğu tesisle ayrıştırma yapan Türkiye’de tek havalimanıyız” diye konuştu.
Dünyadaki bütün büyük havalimanları içerisinde atık idaresini kendisi yapan bir havalimanı amacıyla yola çıktıklarını aktaran Aldal, “Atık Sistemleri Operasyon Müdürlüğü olarak havalimanımızda yemekhanelerden ve yemek firmalarından topladığımız organik atıklarımızı kendimize ilişkin kamyonlarımızla birlikte Katı Atık Merkezi’ne getiriyoruz. Burada organik atıkları, içinde kompost olmaya müsait olmayan ziyanlı hususlardan ayrıştırıyoruz. Bunlar plastik, kağıt, metal üzere materyallerden ayrıştırma sürecini yapıyoruz. Burada ambalaj atıkları presleyip stoklamasını yapıyoruz. Daha sonra da lisanslı kuruluşlara gönderiyoruz ve iktisada kazanımını yapıyoruz. Şu anda 15 çeşit eseri iktisada kazandırıyoruz” tabirlerini kullandı.
DOĞAN ALDAL: DÜNYAYA GURURLA ANLATACAĞIZ
Organik atıklardan kompost üretimi projelendirme çalışmalarının devam ettiğini belirten Doğan Aldal, şunları söyledi:
“Atıklarımızı 1/4 oranında kahverengi atık dediğimiz kurumuş ot, yaprak kısımlarıyla birlikte karıştırıp; her gün ‘ph bedeli’ni, sıcaklığını denetim ederek iki buçuk ay süren çalışma yaptık. Bunu büsbütün kendi müdürlüğümüz içerisinde misyonlu etraf mühendisi arkadaşlarımızla gerçekleştirdik. Oluşan kompostumuzu bitki toprağıyla karıştırarak 5 milyon metrekare alanda peyzaj alanlarımızda değerlendirdik. Kompostu kullandığımız ve kullanmadığımız alanlarda farklı başka müşahede yaptık. Gördük ki kompost kullanılan alanda bitkilerin çiçeklerin büyüme suratı daha yüksek. Zira kompost kendi içerisinde birtakım mineralleri ve vitaminleri barındırdığı için büyüme suratına inanılmaz bir yarar sağlıyor. Öteki yandan kompost toprağı daima nemli tuttuğu için sulamada da çok önemli formda tasarruf elde edilmiş oldu. Kaldı ki sulamayı da havalimanımızda oluşan atık suları arıtarak elde ediyoruz. Bu biraz da tasarrufun tasarrufu üzere oluyor.
Havalimanları daima büyür ve daima gelişir. Şu anda olmayan yemek firmalarının 2023’ten sonra havalimanına taşınmasıyla birlikte organik atık ölçüsü 30 tonlara kadar çıkacaktır. Yolcu sayımız ve çalışan sayımız arttıkça çıkacak organik atık ölçüsü da artıyor. Buna paralel havalimanının büyümesiyle birlikte yeşil alanlarımızın metrekaresi de artıyor. Kompostu birinci etapta etraftaki yeşil alanlarımızda kullanıyoruz. Daha sonra iç yer bitkilerinde de kullanarak randıman elde edeceğiz. Bunu da dünyaya gururla anlatacağız.”
“DÜNYAYA ÖRNEK BİR MODEL OLABİLECEĞİNİ GÖRÜYORUZ”
Projede yer alan Toplumsal Teşebbüsçü ve Şef Ebru Baybara Demir ise kompost üretiminin dünyada birinci defa Türkiye’deki bir havalimanında uygulanmasının çok gurur verici olduğunu söyledi. Demir, “Dünyanın kaynaklarının azaldığı bir devirdeyiz. Üretimde kullandığımız gücün kaynağı tabiat. Tabiatın kendisini yenilemesine müsaade vermediğimiz için elimizdeki güç üretim için kâfi olmuyor. Hasebiyle tüketmemek değil daha az tüketmek; ancak şuurlu tüketmek ve geri dönüşümünü sağlamak bizim en büyük gayelerimizden bir tanesi. Bunun dünyada birinci sefer bir havalimanında Türkiye’de; kendi ülkemizde bir havalimanında uygulanması çok gurur verici. Yalnızca Türkiye’deki havalimanları için değil dünyadaki havalimanları için de kıymetli bir model olduğunu ve buradan alınacak modelin örnekleneceğini düşünüyorum. Bir havalimanında bu türlü bir dönüşüm sisteminin olması nitekim merak uyandırıyor. Dünyaya örnek bir model olabileceğini görüyoruz” değerlendirmesinde bulundu.