Getty ImagesBatı Avrupa’da çok sıcaklar ve kuraklığın üretimi vurması nedeniyle zeytinyağı fiyatlarının artacağı uyarısı yapıldı.
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, Türkiye’nin kuraklıktan etkilenmediğini, İspanya ve İtalya’da rekoltenin düşmesinin Türkiye’nin ihracatı için avantaj yaratabileceğini söyledi.
YÜZDE 25’LİK ARTIŞ
İngiltere’nin en büyük süpermarketlerine zeytinyağı tedarik eden Acesur’un ihracat müdürü Miguel Colmenoro, 3-4 ay içinde fiyatların yüzde 20-25 oranında artabileceğini belirtti.
İspanya dünya zeytinyağının yaklaşık yarısını üretiyor.
Ancak İspanya, son haftalarda, ortalarında öbür büyük zeytinyağı üreticileri İtalya ve Portekiz’in de bulunduğu kimi Batı Avrupa ülkeleri üzere çok sıcakların tesiri altında ve yağış alamıyor.
İspanya yılda yaklaşık 1,4 milyon ton zeytinyağı üretiyor. Lakin uzmanlar, bu yıl üretimin bir milyona düşeceğini öngörüyor. Olumsuz hava şartlarının ağaçların susuz kalması nedeniyle gelecek yılın rekoltesini de etkilemesi bekleniyor.
Bu durum zeytinyağı fiyatlarını etkilemeye başladı. Emtia data şirketi Mintec endeksine nazaran naturel sızma zeytinyağı Temmuz’da bir evvelki aya nazaran yüzde 7,3 artarak bugüne kadarki en yüksek düzeyine ulaştı. Yıllık artış ise yüzde 14,2 oldu.
İtalya’nın zeytin rekoltesi de çok sıcaklar ve kuraklık nedeniyle düştü.
Bununla birlikte uzmanlar, Ukrayna tahılının ihracatına müsaade veren mutabakatla zeytinyağı üzerindeki baskının bir ölçüde hafifleyeceğini belirtiyor.
Zeytinyağı fiyatlarında geçen yıldan beri süren artışta, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamasından sonra ayçiçek yağı yerine zeytinyağına yönelimin de kıymetli tesiri olduğu vurgulanıyor. Ukrayna dünyanın en büyük ayçiçek yağı ihracatçısıydı.
ReutersTÜRKİYE’DE DURUM
Türkiye zeytinyağı ihracatında ölçü açısından dünya 12’ncisi, ihracattan elde edilen gelir açısından da 20’nci sırada yer alıyor. Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı geçen yılın bilgilerine göre yaklaşık 71 milyon dolar.
FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, İspanya ve İtalya üzere ülkelerde kuraklık yüzünden rekoltenin düşmesinin Türkiye’nin ihracatı için bir avantaj olabileceğini söylüyor.
Saha müşahedelerine nazaran Türkiye’nin zeytinde bu yıl kuraklıktan etkilenmediğini belirten Selışık şöyle devam ediyor:
“Dünyada zeytinyağı üretimi ve ihracatının yarısından fazlası İspanya ve İtalya’ya ilişkin. Türkiye’den alıp, işleyip ya da karıştırıp kendi markalarıyla satıyorlar. Türkiye’nin bence zeytinyağına ait en büyük ıstırabı da bu. Katma kıymeti yüksek markalı eser maalesef satamıyor.”
Türkiye’de randımanda sıcaklık kaynaklı bir düşüş görünmediğini belirten Selışık, “Hatta tahminen de kışı soğuk geçirdiğimiz için yağışlar nedeniyle tersine bir durum bile kelam konusu. Fiyatlarda 2020 yılından bu yana bir artış kelam konusuydu. Fakat bu sene üretim azalmaz, en azından olağan çıkarsa, artış olursa bu fiyat artışı olmayacaktır diyebiliriz” diyor.
SELIŞIK: ÜRETİM GİRDİLERİ ÜÇ KAT ARTTI
Bunun Türkiye için bir avantaj olabileceğini belirten Selışık, “Sofralık zeytinde derdimiz olmadığı için kuyular dolu. Bu yılki randıman de hoş. Bu türlü olunca biz tahminen ticari açıdan güzel durumda olabiliriz. İhracat artabilir diye umut edelim“ diyor.
Ayşegül Selışık, bu durumun ihracata olumlu yansıma muhtemelliğine karşılık üretim maliyetlerinin arttığına dikkat çekiyor:
“İhracata olumlu yansıyacaktır. Lakin çiftçiye nasıl yansıyacak derseniz, orada öbür bir tartışma devreye girer. Randımanda bir sorun olmazsa fiyatlar çok yükselmeyebilir lakin geçen seneye nazaran girdi fiyatları üç katı arttığı için çiftçi açısından nasıl kıymetlendirilir burası tartışılır.