İran Atom Gücü Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, Memleketler arası Atom Gücü Ajansının (UAEA) ülkesinin nükleer faaliyetleri hakkındaki devir raporunu “temelsiz siyasi amaçların tekrarı” halinde nitelendirdi.
İran haber ajansı IRNA’ya nazaran Kemalvendi, UAEA’nın İran’ın nükleer faaliyetlerini ele aldığı raporunu kıymetlendirdi.
Kemalvendi, “Uluslararası Atom Gücü Kurumu Genel Müdürü’nün raporunun içeriği, daha evvelki temelsiz siyasi gayelerin tekrarı niteliğindedir ve belli maksatlar için sözlerle oynamaktan öbür yeni bir şeyi yoktur” dedi.
Nükleer mutabakata taraf Batılı ülkelerin yükümlülüklerini yerine getirmediklerini savunan Kemalvendi, şöyle devam etti:
“İran halkına karşı zalimce ekonomik yaptırımlar devam ederken, gözetleme konusunda fazladan talepleri Tahran idaresinin kabul etmesini beklememeliler. Taraflar, İran’ın evvelki gözetleme sistemlerini etkin hale getirmesini istiyorlarsa evvel kendi taahhütlerini yerine getirmelidirler.”
UAEA tarafından geçen günlerde yayımlanan son raporda, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum ölçüsünün, nükleer silah üretimi için kâfi olan seviyeyi aşarak yüzde 60 düzeyine ulaştığı ve İran’ın uranyum rezervinin nükleer mutabakatta yer alan düzeyden 19 kat fazla olduğu öne sürülmüştü.
Söz konusu raporda, Tahran idaresinin, beyan edilmemiş tesislerinde uranyum varlığı hakkında gerçek açıklamalar yapmadığı ve İran’ın nükleer programının barışçıl olduğu konusunda UAEA’nın kuşkularının devam ettiği vurgulanmıştı.
İRAN İLE NÜKLEER MUTABAKAT VE MÜZAKERE SÜRECİ
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump periyodunda, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a yine yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve tekrar yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler, 8 Ağustos’ta sona ererken, müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak mutabakat metni sonrasında taraflar son muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde kesin yol haritası olarak kabul edilen mutabakat taslağına ait görüşlerini, 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri cevaba karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer mutabakata ait taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Fakat Bakanlık, ABD’nin karşılığının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 2 Eylül’de yaptığı yazılı açıklamada, taslak muahede metnine ABD’nin verdiği karşılığın Tahran tarafından çeşitli seviyelerde incelendiğini ve hazırlanan yanıtın müzakerelerin koordinatörüne gönderildiğini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel de mevzuyla ilgili yazılı açıklamasında, “İran’ın karşılığını aldığımızı teyit edebiliriz. Bunu inceliyoruz, cevap vereceğiz lakin ne yazık ki yapan değil.” değerlendirmesinde bulunmuştu.