Türkiye bu yıl, koronavirüs pandemisi olmadan geçen birinci kışını yaşıyor. Grip olaylarında evvelki yıllara nazaran bariz bir artış var. Doktorlar tedaviye karşı inatçı ve uygunlaşması haftalar sürebilen yeni grip salgınına karşı halkı uyarıyor. BBC Türkçe’ye konuşan hekimler bu yılki grip hadiselerinin eskiye nazaran 2-3 kat arttığını ve hastanelerde önemli yoğunluk yaşandığını söylüyor.
Yeni yıla girerken ülke genelinde hem yetişkin hem de çocukları sarsan grip hadiselerinde artış yaşanıyor.
Bu ay Isparta’nın Sütçüler ilçesinde, gribal enfeksiyon olayları nedeniyle bir okulda eğitime 5 gün orta verildi. Bolu Valisi Erkan Kılıç, kentte grip sebebiyle okula gitmeyen 6 bin civarında olduğunu fakat eğitime devam edileceğini açıkladı.
Rize Sağlık Müdürlüğü, son günlerde çocuklarda grip ve gibisi hastalıklarda önemli artış görüldüğünü duyurdu. Sıhhat Müdürlüğünden yapılan yazılı açıklamada, artan olaylar nedeniyle çocuk acil servisinde yoğunluk yaşandığı belirtildi.
Hastalık belirtisi gösteren çocukların katiyen okula gönderilmemesi ve arkadaşlarıyla buluşmasına müsaade verilmemesi gerektiği kaydedildi.
Türk Toraks Derneği 24 Aralık’ta, “Tüm ülkeyi temsil eden grip dataları toplansın ve açıklansın” diyerek Sıhhat Bakanlığı’na davette bulundu.
Dernek ayrıyeten yeni Covid aşılarının getirilmesini, 12 yaş altı çocukların da Covid aşısına ulaşabilmesini ve sık görülen virüsleri tahlil eden süratli teşhis kitlerinin yaygınlaştırılmasını talep etti.
BBC Türkçe’ye Enfeksiyon Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Emine Parlak, “Pandemide beşerler çeşitli korunma prosedürleriyle bu virüslere iki yıl boyunca yabancı kalmıştı” diyor.
Vakaların bilhassa çocuklarda çok sık görüldüğünü belirten Göğüs Hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu ise son gelişmeleri “Çocuklar bu virüslerle birinci defa tanışıyorlar. Erişkinler de 2 yıl bu virüslerden uzak kaldı, artık birinci temas devrinde abartılı bir cevap görüyoruz. Tıpkı koronavirüsün birinci vakitlerindeki gibi” diyerek açıklıyor.
‘Üst teneffüs yolu enfeksiyonları 2-3 kat arttı’
BBC Türkçe’ye konuşan tabiplere nazaran bu kış ağır geçen grip olaylarının temel nedeni, koronavirüs pandemisiyle geçen iki yılı aşkın müddette bu virüslerle hiç karşılaşmayan bağışık sisteminin ‘tembelleşmesi’ olarak görülüyor.
Pandemi sürecinde maske ve öteki tedbirler sebebiyle bu virüslerle teması azalan toplumun bağışıklık sisteminin bu virüslere karşı hassaslığının arttığını belirten Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, “İki yıldan fazla vakittir toplum önemli bir müdafaa altındaydı, maskeler takılıyordu. Bu virüslerle bu çocuklarımızı ve toplumun genelini karşılaştırmayarak hassas kitlede artış yarattık” diyor ve ekliyor:
“Pandemide, geçmiş yıllarda gördüğümüz influenza, adenovirüs, enterovirüs ve buna benzeri üst teneffüs yolu enfeksiyonu yapabilecek bir kadro viral virüslerin yayılımını da engelledik.
“Bu sene her şey hür olunca, maskeler de çıkınca ve çocuklar daima eğitim öğretimin içerisinde yer almaya başladıkça doğal olarak bu virüslerle karşılaştılar ve o hassas kitlenin hepsi enfekte olmaya başladı.
“Sonuçta her yıl görebileceğinizin çok daha üzerinde bir hasta sayısıyla karşı karşıya kaldık. Olağanda bu devirlerde görebileceğiniz hasta sayısı 10 iken, hassas kitlenin artmasıyla bu 25-30’a çıktı, 2-3 kat arttı.”
Bülent Ertuğrul’a nazaran bu süreç gerek olay sayıları gerek enfeksiyonların şiddeti açısından olağan. Ertuğrul, birkaç yıl içinde bu virüslere karşı toplum bağışıklığının eski düzeylerine ineceğini öngörüyor.
“İnatçı ve tedaviye karşılık vermeyen bir öksürük gelişiyor”
Hekimler, Ekim ayından itibaren toplumda en yaygın olarak influenza, Covid-19, adenovirüs, rinovirüsü ve RSV üzere virüslerin tespit edildiğini söylüyor.
Prof. Tutluoğlu, koronavirüs pandemisi öncesi bu virüslerin soğuk algınlığı ve nezle belirtileri gösteren “çok hafif” virüsler olduklarını lakin pandemi sonrasında onların dahi ağır seyrettiğini ve hastaların istikrarını bozabildiğini söylüyor.
Bu viral enfeksiyonlar sonrası hastalarda en yaygın belirti olarak “inatçı ve tedaviye cevap vermeyen önemli bir öksürük” görüldüğünü kaydeden Tutluoğlu, “Normalde bir nezle üzere geçecek enfeksiyon artık önemli öksürük ve akciğer tutulması biçiminde karşımıza çıkabiliyor” diyor.
‘Hastanelerde yatak bulmak zorlaştı, acil servisler dolu’
Tutluoğlu olağanda sonbahar aylarında görülen ısı değişikliklerinin bu enfeksiyonlar açısından önemli risk yarattığını lakin bu sene ek olarak influenzanın olağan seyrinden farklı ilerlediğini şöyle açıklıyor:
“İnfluenza her sene Kasım, Ocak ve Mart aylarında yükseliş gösterir, ortalarda düşerdi. Yani Kasım sonundan itibaren çan eğrisi üzere 3 defa pik yapardı lakin artık influenza, Ekim sonundan itibaren hiç azalmadan devam ediyor influenza.”
“Hastanelerde yatak bulmada zorluk çekiliyor, acil servisler dolu. Covid devrinde hayati tesiri ön plandaydı. Artık hayati tesiri ön planda olmasa bile hastanelerde önemli yoğunluk yaşanıyor ve tekrar tıpkı Covid devrindeki tempoda çalışmak durumunda kalıyoruz.”
‘Hastalık tekrar ediyor, düzgünleşme mühleti uzuyor’
Geçmiş yıllardan farklı olarak bu yıl virüslerin çok daha inatçı ve ağır seyreden hastalıklara sebep olduğunu belirten tabipler, birçok hadisede hastalığın “tekrarlayan” özellikte olduğuna dikkat çekiyorlar.
Prof. Dr. Tutluoğlu, “Belirtiler güya sıfırdan başlıyormuş üzere tekrarlıyor. Bazen üzerine öbür viral enfeksiyonlar yahut bakteri enfeksiyonları eklenebiliyor, bu da çok sıklıkla gördüğümüz bir şey” diyor.
Hatta birbiri üzerine eklenen enfeksiyonlarla oluşan zatürrelerin de epey sık görüldüğünü söyleyen Tutluoğlu, zatürrenin kimi vakit hastalık başlangıcında, kimi vakit hastalığın 10. gününden sonra görülebildiğini kaydediyor.
Prof. Dr. Ertuğrul da ağır geçen ve güzelleşme basamağındayken tekrarlayan enfeksiyonları sıkça gözlemlediğini aktarıyor:
“Kişi evvel influenzaya yakalanıyor, tam güzelleşme evresindeyken çocuk okuldan konuta öbür bir virüs getiriyor. O bitmeden ötekisi başlıyor.
“Çocuklarda da tıpkı halde, biri bitiyor oburu başlıyor. Sonbaharın sonuna gerçek başlayıp aralık ayıyla devam eden süreç boyunca çocuklar neredeyse daima hasta.”
Tutluoğlu da hem Covid-19 hem de influenzanın bir ortada görüldüğü hadiselerin arttığını, çocuklarda bu durumun daha sık görüldüğünü söz ediyor.
Korunma metotları koronavirüs ile benzer
Hekimler şimdilerde toplumda yaygın olarak görülen bu üst teneffüs yolu enfeksiyonlarının hepsinin damlacık yahut teneffüs yoluyla bulaştığını söylüyor.
Doç. Dr. Emine Parlak, bu hastalıklara karşı da Covid-19 tedbirleriyle çaba edilebileceğini ve bulaşın önlebileceğini söylüyor.
Kalabalık ortamlardan uzak durmak, arayı korumak ve iç yerleri sık sık havalandırmak temel tedbirler ortasında yer alıyor.
Maske, uzaklık ve hijyen kurallarının uygulanmasının gribe karşı da tesirli olduğu vurgulanıyor.
Ayrıca Bulaş riski olan ya da grip semptomları gösteren bireylerin kalabalık yerlerde maske kullanmaları, grip belirtileri gösteren çocukların iyileşene dek okula gönderilmemeleri tavsiye ediliyor.