Merkez Bankası (TCMB) döviz cinsinden mevduat için menkul kıymet tesis oranını yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarırken 2023’ten itibaren TL mevduatın toplam içindeki payı yüzde 50’nin altındaki bankalar için oranı yüzde 12’ye kadar artabilecek kademeli bir düzenlemeye geçti. Bankacılar düzenlemenin döviz mevduatı caydırmayı, TL mevduatın payını artırmayı hedeflediğini belirtirken ilk etki olarak bankalar önümüzdeki üç ayda 88 milyar TL daha Hazine tahvili tutmak zorunda kalacaklar. Düzenleme değişikliği ilk etki olarak 10 yıllık gösterge tahvilde bileşik getirinin neredeyse iki tam puan düşmesine neden oldu. Karar öncesi önceki gün yüzde 13,12 olan bileşik getiri dün sabah yüzde 10,40’a kadar geriledi.
Yeni düzenleme, öncekilere paralel olarak uzun vadeli ve sabit kuponlu tahvilleri pozitif ayrıştıracak. Düzenleme sonucu bankaların tutması gereken tahvil miktarı 80 milyar TL ile 100 milyar TL arasında değişebilecek. Bankaların tutması gereken tahvillerin dağılımı düzenleme öncesine benzer şekilde gerçekleşirse 88 milyar TL tutarında tahvil tutmaları gerekecek. İlgili tutar kasım, aralık ve ocak aylarında üç defada tutulacak.
TL mevduatın payı yüzde 50’ye çıkarılmalı
Öte yandan TCMB önümüzdeki yıl için döviz mevduatın TL’ye dönüş sistemini de değiştirdi. Dövizden TL’ye dönen tutara ilişkin belirlenen oransal hedefl er yılsonunda ortadan kalkacak. Önümüzdeki yıldan itibaren bankalar TL mevduatın mevcut durumda yüzde 46-47 olan oranını yüzde 50’ye çıkarmazlarsa ek tahvil tutma yükümlülükleriyle karşılaşacaklar.
7 puan ilave menkul kıymet tesisi TL mevduatın toplam mevduat içindeki payına göre gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı yüzde 50 altında kalan bankalar için uygulanacak. Bu düzenleme daha önce dövizden TL’ye dönüşüm oranı yüzde 50’nin altında kalan bankalar için 7 puan ilave menkul kıymet tesisi idi. Bu da oranı tutturamayan bankalar için yüzde 12 menkul kıymet tesisi anlamına geliyor.
TL mevduatın toplam mevduat içindeki payına göre gerçek ve tüzel kişi için ayrı ayrı yüzde 50-60 bandında kalan bankalar için ise 2 puan ilave menkul kıymet tesisi uygulanacak. Bu düzenlemeye göre önümüzdeki yıl TL payı yüzde 60 üzeri bankalarda ise oran yüzde 5 kalacak.
Reuters’ın hesaplamalarına başvurduğu dört bankacı da yüzde 50’ye yükselmesi istenen TL mevduatın toplam mevduat içindeki payının eylül sonu itibarıyla gerçek kişilerde yaklaşık yüzde 46, tüzel kişiler için yüzde 47 düzeyinde olduğunu tahmin ediyorlar.
Katılım bankalarında 5-10 puan daha düşük
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “7 puan ek tahvil yüksek bir yükümlülük. Dolayısıyla TCMB bu düzenleme ile önümüzdeki yıl için bankaların mevduatının en az yüzde 50’sinin, mümkünse yüzde 60’ının TL olmasını istemiş görünüyor” dedi.
Bankacılar katılım bankacılığında bu oranların sektörden 5-10 puan arası daha düşük olduğuna da dikkat çektiler. Bankacılar bu düzenleme ile katılım bankacılığında yüzde 12 yerine yüzde 5 tahvil yükümlülüğünü tutturmasının en azından önümüzdeki yılbaşı itibarıyla gerçekleşeceğini düşünmüyorlar.
TCMB’den yapılan yazılı açıklamada, “Menkul Kıymet Tesisi uygulamasında yapılan değişiklik ile menkul kıymet tesis oranı yüzde 5 olarak güncellenmiştir. Dönüşüm oranı yerine 2023 yılı başından itibaren TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını esas alan hedefl ere göre menkul kıymet tesisi uygulamasına geçilmektedir. Yılın geri kalanında ve 2023 yılında da liralaşma stratejisi kapsamında adımlar atılmaya devam edilecektir” denildi. TCMB Resmi Gazetede yayımlanan “Menkul Kıymet Tesisi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ”de yer alan değişiklikleri basın duyurusu ile de açıkladı. Döviz cinsinden mevduat için menkul kıymet tesis oranı yüzde 3’ten yüzde 5’e çıkarılması 28 Ekim tarihinde gerçekleşecek. REUTERS