Deniz Dülgeroğlu ile birkaç sene evvel kitabıyla birebir isimdeki podcast’ini dinleyerek tanıştım. Bir noktada kendimi ondan dinlediklerimle özdeştirmeye, büsbütün tıpkı tecrübeleri yaşamamış olsak da yürüdüğümüz farklı dikenli yolların sonunda sahip olduğumuz hislerin ve kalp kırıklıklarının misal olduğunu görmeye başladım. Cihangir’de birebir mahallede yaşadığımız yıllarda Deniz’i bazen sokakta görmeme karşın hiç yanına gidip selam vermedim ve çocukluğunu, travmalarını, terapiden öğrendiklerini kendi sesinden dinlediğim bu bayanın yanı başından bir yabancı olarak geçmenin ne kadar garip olduğunu düşündüm.
Merdiven Altı Terapi, Deniz Dülgeroğlu, 220.syf., Literatür Hayat Yayınları, 2024 Hayatım boyunca yazmayı çok sevdim ancak yazdıklarımı geçmişime, kendime, sırlarıma dair bir kapı olarak görüp beşerlerle paylaşmaktan korkuyordum. Bir gün bir yazımı bir Spoken Poetry etkinliğinde okuduktan sonra bir bayan yanıma gelip “Ben de tam anlattığın üzere hissetmiştim daha evvel.” dediğinde aslında yazdıklarımızın, yaşadıklarımızın yalnızca bizimle ilgili olmayabileceğini, bazen paylaşmanın hem yazan hem de okuyan için güzelleştirici bir yanı olduğunu öğrendim. Deniz’in podcastlerinde cesurca, kimin ne diyeceğine aldırmadan, aldırsa da bunun onu durdurmasına müsaade vermeden konuşmasına daima hürmet duymuşumdur bu nedenle.
‘TERAPİDE ÖĞRENME SÜRECİ BİTMİYORDU, GİDİLECEK DAİMA YENİ YOLLAR VARDI’
2.5 sene tertipli terapi sonrası geçtiğimiz haftalarda bir seansta hala tıpkı şeyleri konuştuğumu, birtakım olayları hala başımda çözemediğimi ve daima papağan üzere kendimi tekrarladığımı, başımdaki berbat kalpli, acımasız sesi susturamadığımı görmek beni büyük hayal kırıklığına uğrattı. 16 yaşından beri pek çok farklı yabancı ülkede yaşamış olmama karşın Eylül ayında Abu Dhabi’ye taşınıp, kendimi meskende kocasını bekleyen bir konut hanımı olarak bulmam da bu sürece yardımcı olmadı. “Sizi sıkıyor muyum bu anlattıklarımla, zira ben çok sıkıldım kendimden.” dedim terapistime, onu eğlendiremediğim için özür dilercesine, güya terapinin maksadı terapistinin seni sevmesi ve seninle vakit geçirmekten keyif almasıymış üzere. O süreçte “Acaba terapi süreci benim için bitti mi, artık fayda görmüyor muyum, terapide biraz da olsa başarısız mı oldum?” diye düşünürken Deniz’in kitabının çıktığını gördüm ve Türkiye’den beni ziyarete gelen arkadaşıma getirttim. O denli ya, Deniz yaklaşık 20 sene terapiden sonra tekrar terapiye başlamıştı, demek ki bu öğrenme süreci bitmiyordu, bitmek zorunda değildi, gidilecek yeni yollar daima vardı.
’20 YILLIK TERAPİDE BAŞROLDE BABA VAR’
Merdiven Altı Terapi’nin en sadık dinleyicisi olduğum söylenemez ancak birkaç sefer dinlediğim, Deniz’in ağlamaklı sesi konuşmaya devam ederken göz yaşlarımın boynuma aktığı çok bölüm var. Kitabı okurken de Deniz’in acılarıyla kendiminkiler birleşti güya. Onun babasının olduğu üzere benim babam da ergenliğimin başında hoş olmadığımı öğretmişti bana. Onun babası “Deniz.” diyor, “Sen o denli aman aman hoş bir kız değilsin. Baban olarak dürüst olacağım sana.” Benim babamsa “Ben mi daha güzelim, kuzenim mi?” diye sorduğumda, “Kuzenin.” demişti, “Ama sen çok hoş olma zati, erkekler takılmasın peşine.” Babam senelerce, kendisine sorsanız, “kilo vermem ve sağlıklı olmam için” vücudumla zalimce dalga geçti ve ben 32 yaşında olmama karşın hala kilo aldığımda mantıklı olmadığını bilmeme karşın insan olarak bedelimin artan kilomla aksi orantılı olarak azaldığını hissediyorum. Deniz üzere ben de “Maşallah ne kadar uslu, hiç sesi çıkmıyor, daima de kitap okuyor, ne zeki çocuk.” denilerek büyütüldüm. En sevdiğim kısımlardan biri olan “Ütü Masaları Sevilir mi?”de Deniz babasının elindeki kameraya dokunmayı çok istemesine karşın dokunmuyor zira şu iletisi kavrıyor: “Bak Deniz kameraya dokunmak istemesine karşın bunun bizi mutsuz edeceğini bildiği için dokunmuyor. Zira bizi mutsuz ederse onu sevmeyiz.” demek bu. Daha 5 yaşındayım. Sevilmeden nasıl hayatta kalabilirim ki?” Aile ortasında güya komik bir öyküymüş üzere anlatılan, 3 yaşındayken babamın karanlıkta beni sokak kapısının önüne koyması geliyor aklıma. Ben hayal meyal hatırlıyorum o anı. Babam diyor ki daima inliyordun, ağlıyordun, ben de sinirlendim, sus diye seni kapının önüne koydum, sustun. “Baba.” diyorum hudutla, “3 yaşındaki çocuğun bir sıkıntısı olmasa bu türlü yapmaz diye düşünmedin mi hiç?” “Yok.” diyor pek çok mevzuda asla ikna edemeyeceğim babam, “Hiçbir kaygının yoktu, gıcıklığına yapıyordun.” O anda karanlıkta, tek başıma, annemsiz babamsız, dehşetle şunu öğrenmiş olmalıyım: Şikayet edersem, ağlarsam, gereksinimlerimi belirtirsem sevilmem, kapı önüne konulurum. Bu nedenle sessiz kalmalıyım, kimsenin tadını kaçırmamalıyım. Bu nedenle Deniz üzere ben de hayatım boyunca şikayet edemedim, gereksinimlerimi anlatamadım, “ütü masası” rolü gördüğüm bağlarda sessizce daima köşede sevilmeyi ve anlaşılmayı bekledim.
‘ HİÇBİR ŞEYİ HAK ETMEDİĞİNİ DÜŞÜNEN SES ANNEMİNDİ’
Deniz 20 yıllık terapisinde daima babasını anlatıyor, annesinden bahsetmiyor. 20 sene sonra aslında annesiyle ilgili de ne kadar kırgınlıkları olduğunu fark ediyor. Gibisi bir aydınlanmayı ben de yaşadım. Başımdaki beni eleştiren, bana makus davranan acımasız olan ses babamdan geliyordu evet ancak kendini koruyamayan, zayıf hisseden, hoş hiçbir şeyi hak etmediğini düşünen ses ise annemindi. Kendimi kanıtlamaya, zeki, hoş, zayıf, sevilmeye layık olabileceğimi göstermeye çalıştığım kişi babamdı lakin 16 yaşında birinci kere meskenden ayrılıp Amerika’ya gidebilecek kadar mert ve güçlü olduğumu, ondan bağımsız kendi başıma bir birey olduğumu kanıtlamaya çalıştığım kişi ise annemdi. Ben daima babamdan kaçtığımı sanmıştım ancak birebir vakitte annemin bazen bana nefes aldırmayan sevgisinden, birebir vakitte benim babam olan kocasına karşı tıpkı cephede daima onunla savaşmamı beklemesinden de kaçıyordum. Deniz bir noktada babasıyla yüzleşiyor, annesi ile irtibatını ise artık ona düzgün gelmediği için kesiyor. Hiçbir alakanın onun mutluluğundan ve iç huzurundan kıymetli olmadığını anlıyor.
Benim “büyük çaresizliğim” annemi hafızasının asla bir daha bulamayacağım derinliklerine, Alzheimer hastalığına, babamı ise bu süreçte annemin yokluğunun ona verdiği acıya kaybetmiş olmam. Benim artık bir yetişkin olarak sorular sorabileceğim bir annem ya da geçmişe dönüp olaylara benim açımdan bakmayı kabullenecek bir babam yok. Benim elimde olan tek şey terapi yardımıyla yaşadıklarımı, uzak bir ülkede meydana gelen üzücü bir olayı monoton formda anlatan bir spiker üzere değil de canı acıyan çocuk Ayça olarak hissetmek ve güzelleşmeye çalışmak. Artık değişimi dışarıda aramayı, yaralarımı diğerlerinden gelecek sevginin ve kabullenmenin saracağını beklemeyi bırakmam gerek. Tahminen de Deniz’i bu kadar âlâ anlamamın nedeni bu. Kimse çocuk halinin yaşadığı acılara “iyi ki” demez tahminen ancak yaşadığımız zorluklar, ayaklarımıza batan taşlar, kendi ışığımızı ve yolumuzu bulmaya çalışırken karanlıkta döktüğümüz gözyaşları bizi bulunduğumuz yere getirdi. Bu formda güçlü, empati duygusu yüksek, insanları anlamaya ve ne kadar sıkıntı olsa da kendini sevip kabullenmeye ve yağmurlu günlerde bile kendi omuzunu sıvazlamaya çalışan bayanlar haline geldik.
‘GEÇMİŞLE BARIŞIP YOLA DEVAM ETMEYİ ÖĞRENMEK BİR ZAFER’
Şimdi dönüp baktığımda, Deniz’in öyküsünü dinlemek ya da okumak, yalnızca onun değil, kendi öykümün bir yansımasını görmek üzere geliyor bana. Hepimiz bir halde kendimizi bulmaya çalışırken birbirimize aynalar tutuyoruz. Tahminen de bu yüzden Deniz’in öyküleriyle tanıştığım birinci günden beri onunla yan yana yürüdüğümü hissediyorum; bazen derin bir acının içinde, bazen umutlu bir ışığın peşinde. Geçmişin tartısını büsbütün geride bırakamasak da, onunla barışıp yola devam etmeyi öğrenmek bir zafer. Şayet siz de kendi öykünüzü anlamlandırmaya, acılarınızı paylaşmanın düzgünleştirici gücünü hissetmeye ve bu uzun, değişken fakat umut dolu güzelleşme seyahatinde bir adım atmaya hazırsanız, Merdiven Altı Terapi sizin de yol arkadaşınız olabilir.