Covid-19 salgını, çok sayıda kişinin uzaktan çalışmaya başlaması ile çalışma hayatını büyük ölçüde etkiledi. O vakitten bu yana şirketler, meskenden çalışmanın avantajlarını ve dezavantajlarını incelerken, birçoğu haftanın en azından bir kısmında uzaktan çalışma seçenekleri sunmaya başladı.
Ancak birtakım patronlar, salgının sona ermesinin akabinde işçisini tam vakitli olarak ofise geri çağırmaya başladı. Son olarak Amazon, hibrit çalışma siyasetine son vererek çalışanların haftada beş gün ofise dönmesini mecburî kıldı. Avrupa Birliği’nde (AB) çalışanların büyük çoğunluğu hala işe gidip geliyor.
LİSTEDEKİ TÜRKİYE AYRINTISI…
AB’nin istatistik ofisi Eurostat’a nazaran, 2021 yılında AB istihdam edilen bireylerin sadece yüzde 13,5’i konuttan çalışıyordu. Eurostat tarafından 2019’da salgın öncesi toplanan mevcut son datalara nazaran, bu durum Avrupa ülkeleri ortasında değerli farklılıklar gösteriyor.
Toplam 27 üye ülkeden oluşan AB’de, 15-74 yaş aralığındaki çalışanların ortalama tek istikametli işe gidip gelme mühleti 2019 yılında 25 dakika oldu.
Letonya 33 dakika ile en uzun ortalama işe gidip gelme müddetine sahipken, onu 29 dakika ile Macaristan ve Lüksemburg takip etti. Türkiye ise 23 dakika ile listenin ortasında yer aldı.
AB üye ülkelerinin çoğunluğu (17 ülke) 24 ila 28 dakika ortasında değişen işe gidip gelme mühletlerine sahip.
İngiltere ve kimi aday ülkeler listeye dahil edildiğinde, İzlanda yalnızca 15 dakikalık en kısa ortalama işe gidip gelme müddetiyle listenin en altında.
İŞE GİDİP GELME MÜHLETİNİ NE BELİRLİYOR?
Genel olarak, kentsel yapı ile iş ve konut yerlerinin coğrafik özellikleri işe gidip gelmenin kıymetli belirleyicileri olarak görülüyor.
Jose Ignacio Gimenez-Nadal ve meslektaşları, “Avrupalı çalışanların işe gidip gelme sürelerindeki eğilimleri” inceleyerek, işe gidip gelme müddeti ile bir dizi ülke özelliği ortasındaki ilgilerin karmaşık olduğunu ortaya koydu.
“Daha âlâ karayolu altyapıları, daha yüksek işsizlik oranları ve kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) daha kısa ortalama işe gidip gelme müddetleriyle bağlantılı olduğunu, daha yüksek motorizasyon oranlarının ise daha uzun ortalama işe gidip gelme müddetleriyle bağlı olduğunu” tespit ettiler.
BAZI ÜLKELERDE İŞE GİDİP GELMEYENLERİN HİSSESİ DAHA YÜKSEK
İşe gidip gelme eğilimlerinin detaylarına bakıldığında, istihdam edilen bireylerin yüzde 4.3’ünün AB’deki ana iş yerlerine gitmek için hiç seyahat etmesine gerek olmadığı görülüyor.
Slovenya yüzde 11.8 ile en yüksek “sıfır dakika” oranına sahipken, onu Belçika (yüzde 8), İrlanda (yüzde 7.9) ve İngiltere (yüzde 7.6) takip ediyor. İşe gidip gelmeyenlerin oranı Yunanistan ve İtalya’da yüzde 2’nin altında.
Daha ayrıntılı bir tahlil için işe gidip gelme mühletleri 1-29 dakika, 30-59 dakika ve 60 dakika ile üzeri olarak üç kategoriye ayrılıyor.
AB’de her 10 bireyden yaklaşık altısı (yüzde 61,3) işe 30 dakikadan daha kısa müddette gidip gelirken, yaklaşık dört bireyden biri (yüzde 26,3) konutundan işine 30 ila 59 dakika ortasında seyahat etti. Bu müddetler, rastgele bir aktarma olmaksızın tek taraflı seyahatleri yansıtıyor.
Türkiye ise işe tek seferde, 1-29 dakika müddette gidenler yüzde 60, 30-59 dakikada gidenler yüzde 27 ve 60 dakika ile üzeri olarak gidenler ise yüzde 8 olarak kaydedildi.
İŞE GİDİP GELMEK İÇİN 1 SAATTEN FAZLA VAKİT HARCAYANLAR
2019 yılında, dört AB ülkesinde ve İngiltere’de çalışan şahısların yüzde 10’undan fazlası 60 dakika yahut daha uzun müddet işe gidip geldi.
Yüzde 10,6 ile yüzde 13,5 ortasında değişen en yüksek oranlar Letonya, İngiltere, İrlanda, Belçika ve Macaristan’da kaydedildi.
AB genelinde, istihdam edilen şahısların yüzde 8,1’i bir saat yahut daha uzun mühlet işe gidip geldi.
Güney Avrupa ülkeleri (Yunanistan, Kıbrıs, Portekiz ve İtalya) daha kısa işe gidip gelme mühletlerine sahipken, Doğu Avrupa ülkelerinde (Letonya, Romanya, Bulgaristan ve Macaristan) daha uzun işe gidip gelme mühletleri görülüyor.
“İŞ HAYATINDA TARİHİ BİR DÖNÜŞÜM”
Öte yandan, uzaktan çalışma çağdaş iş hayatının değerli bir modülü haline geldi. Indeed Hiring Lab EMEA araştırma müdürü Pawel Adrjan Euronews’e verdiği demeçte, “Dünya tarihi bir iş dönüşümünden geçiyor,” dedi.
“Verilerimiz Fransa, Almanya, İspanya ve İngiltere’de uzaktan ve hibrit çalışma için yapılan aramaların tüm vakitlerin en yüksek düzeyinde ya da buna yakın olduğunu gösteriyor,” diye ekledi.
İşe gidip gelme müddeti ve uzaktan çalışma farklı göstergeler olsa da Eurostat durumun değişmesini bekliyor.
TASARRUF EDİLEN VAKTİN BİRDEN FAZLA PATRONLARA GERİ DÖNÜYOR
Yakın vakitte yapılan bir araştırma, tertipli olarak işe gidip gelenlerin meskenden çalışması halinde yolda geçirdikleri vakitten tasarruf ettiğini fakat bu “kazanılan zamanın” büyük bir kısmının iş için harcanan vakit olarak patronlara geri döndüğünü ortaya koydu.
Ulusal Ekonomik Araştırma Ofisi (NBER) tarafından yapılan araştırmaya nazaran, pandemi sırasında konuttan çalışanlar, tasarruf ettikleri vaktin ortalama yüzde 40’ını birincil ve ikincil işlere, yüzde 34’ünü cümbüşe (24 dakika) ve yüzde 11’ini bakım vermeye (8 dakika) harcadı.
UZUN İŞE GİDİŞ MÜHLETİ DAHA DÜŞÜK REFAHLA BAĞLANTILI
Toon Zijlstra ve Ann Verhetsel, 35 Avrupa ülkesinde yaptıkları “işe gidip gelenlerin yükü” tahlilinde, işe gidip gelme mühletinin uzaması ile refah seviyesinin düşmesi ortasında açık bir ilişki buldu.
Araştırmaları, işe gidip gelme mühletleri daha uzun olan bireylerin daha düşük refah seviyeleri bildirme eğiliminde olduklarını gösteriyor.
Avrupa başşehirleri ve kentleri ortasında toplu taşıma memnuniyet seviyeleri değerli ölçüde farklılık gösteriyor.
İŞE GİDİP GELME MÜHLETİ SAHİDEN NE MANAYA GELİYOR?
Eurostat’a nazaran, olağan işe gidip gelme mühleti, çok şartlar yahut olağandışı trafik hariç olmak üzere, olağan hava şartlarında en sık kullanılan ulaşım biçimini söz ediyor.
Eğer iki ulaşım çeşidi eşit olarak kullanılıyorsa (örneğin yarısı otomobil, başka yarısı otobüs), iştirakçiler ortalama işe gidip gelme müddetini kestirim ediyor.