Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı (AFAD) Heyelan Müşavere Komitesi Üyesi Prof. Dr. Tolga Görüm, Artvin’in Arhavi ilçesindeki heyelanda yaklaşık 100 bin metrekarenin üzerinde bir alanın etkilendiğini belirterek, “Heyelan Türkiye’de aslında çok fazla tanımlanmamış bir moloz çığı biçiminde gerçekleşmiş tipte bir kütle hareketidir.” dedi.
Arhavi ilçesinde 8 Aralık’ta meydana gelen heyelanın akabinde bölgeye giderek inceleme yapan heyette yer alan ve tıpkı vakitte İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. Görüm, AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Heyelan sonucu 4 kişinin hayatını kaybettiğini, Karadeniz Kıyı Yolu’nun bir müddet trafiğe kapandığını aktaran Görüm, gece saat 03.05’te yaşanan heyelanın çok sürpriz olmadığını söyledi.
Görüm, Karadeniz Kıyı Yolu Projesiyle daha evvel heyelan yaşanan bölgenin taş ocağı olarak işletildiğini anlatarak, “2006’da taş ocağında gerçekleşen bir öteki heyelan sonrasında 1 vatandaşımız ömrünü yitiriyor, başka bir vatandaşımız da ağır yaralanıyor. Bu heyelanla ilgili lokal halk, sarsıntıdan sonra farklı heyelanlar gerçekleştiğini söylüyor.” dedi.
Prof. Dr. Görüm, 15 Kasım’da Hemşin’de 4,7 büyüklüğünde sarsıntı yaşandığını, sarsıntının bölgeye tesirlerinin açık olmadığını, bunu ölçmedikleri için gözlemlemediklerini kaydetti.
“Alanda heyelan tehlikesinin devam edip etmediğini inceliyoruz”
Doğu Karadeniz’in Türkiye’nin en yüksek heyelan frekansının yaşandığın bölge olduğunun altını çizen Görüm, “Dolayısıyla bu alanda her vakit daima heyelan gerçekleşiyor. Heyelan gerçekleşmeden evvel buradaki çatlak sistemlerinde büyüme ve açılmalar gerçekleşmiş. Heyelan gerçekleştikten sonra davet edildik, alana gittik, AFAD ile de ortak çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Alanda heyelan tehlikesinin devam edip, etmediğini inceliyoruz.” diye konuştu.
Görüm, bölgede incelemelerin devam ettiğini vurgulayarak, şunları söyledi:
“Biz, Rize ve Artvin AFAD ünitelerinin dayanağıyla, İHA ve LiDAR teknolojisi aracılığıyla alanı ayrıntılı formda haritalayarak olayın gerçekleştiği bölgeyi, daha sonra da yeni kayma modelleriyle gerçekleşebilecek heyelanları tahlil edip muhtemel heyelanların yola tekrar ulaşabilir mi, ulaşamaz mı diye tahlillerini yapıyoruz. Buna alınacak birtakım tedbirleri de belirlemeye çalışıyoruz. Heyelanın kopma bölgesinden kara yolunu içeren ve denize kadar ulaştığı toplamda ara 500 metre. Arhavi’deki heyelanda yaklaşık 100 bin metrekarenin üzerinde bir alan etkilenmiş. Bu olay, Türkiye’de aslında çok fazla tanımlanmamış, bir moloz çığı tipinde gerçekleşmiş bir kütle hareketidir. Moloz çığları çok yüksek seviyede ayrışmış. Doğu Karadeniz kimyasal ayrışmanın yüksek olduğu bir yer. Bu da alanlarda gözlenebilen tipte hareketlerdir. Bunlar çok yağışlar, sarsıntı, hatta insan faaliyetleri sonucu tetiklenebilirler.”
“Tehlikenin anlaşılmasını sağlamalıyız”
Heyelanı karakterize etmenin değerli olduğunu lisana getiren Görüm, “Heyelanın komşu yamaçlarından, InSAR üzere deformasyonu ölçebildiğimiz uzaktan algılama teknolojisi aracılığıyla elde ettiğimiz sonuçlar deformasyonun devam ettiğini gösteriyor. Münasebetiyle bu bölgede, bu güzergah boyunca aslında bu tip tehlikelerin çok daha uygun anlaşılabilir olmasına gereksinim var.” sözlerini kullandı.
Türkiye’de yaşanabilecek heyelanlara karşı farkındalık için erken ikaz sistemlerinin devreye alınması gerektiğini aktaran Görüm, “Özellikle vatandaşlarımızı, otoyollarımızı, süratli tren ağlarımızı ya da bunun dışında başka kritik yapıları, yerleşim alanlarını koruyabilmemiz için bunlarla ilgili daha fazla ayrıntılı çalışma yapıp, bilhassa daha büyük kapsamlı projeleri, bilhassa erken ihtar sistemlerinin alt yapılarını geliştirerek bu tehlikenin çok uygun bir formda anlaşılmasını sağlamalıyız.” değerlendirmesinde bulundu. (AA)