ABD-Çin gerilimi yeniden tırmanıyor! South China Morning Post: ABD harekete geçecek
Blinken yaptığı açıklamada, ABD’nin rolünün, ABD yasalarının gerektirdiği gibi Tayvan’ın kendini savunma araçlarına sahip olduğundan emin olmak olduğunu söyledi.
Tayvan saldırıya geçtiği takdirde ABD’nin ve müttefiklerinin harekete geçeceğini aktaran Blinken, Çin’in Tayvan üzerindeki statükoyu değiştirmek için güç kullanması halinde ABD ve müttefiklerinin belirsiz bir “eylem”de bulunacağını bildirdi.
Bakan Blinken, statükoyu bozma amacıyla güç kullanmayı ve tek taraflı herhangi bir eylemi, barış ve güvenlik için önemli bir tehdit olarak görecek birçok ülkenin olduğunu söyledi.
Bu durumda, diğer ülkelerin de harekete geçeceğini belirten Blinken, “Aynı zamanda, o bölgede barışı ve istikrarı koruduğumuzdan emin olmak için bu kararlılıkta yalnız olmadığımızı söylemenin doğru olduğunu düşünüyorum.” dedi.
ABD-ÇİN GERİLİMİ
ABD ve Çin arasında yeni olmayan Tayvan anlaşmazlığı uzun yıllardır gergin ilişkilere neden olurken Pekin yönetiminin bu ay başında Tayvan’ın Hava Savunma Tanımlama Bölgesi (ADIZ) ilan ettiği bölgeye çok sayıda savaş uçağıyla girmesi gerilimi artırmıştı.
ABD Başkanı Joe Biden, 21 Ekim’de CNN televizyonuna yaptığı açıklamada, bir Çin saldırısı durumunda Tayvan’ı savunacaklarını söylerken Çin, Biden’ın sözlerine tepki göstermişti.
Öte yandan önceki gün ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Tayvan’ın Birleşmiş Milletler (BM) kuruluşlarına katılması ve BM faaliyetlerinde rol alması için çağrıda bulunmuştu.
ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin ardından 1971’de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.
Pekin yönetimi, “Tek Çin” ilkesini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.