Rusya ile Batı arasında diyalog haftası

Ukrayna’ya karşı saldırgan tutum takınması halinde bunun ciddi sonuçları ve bedeli olacağını sık sık tekrarlayan NATO ülkelerinin dışişleri bakanları, gelecek hafta Rusya ile yapılacak toplantılar öncesinde bugün öğleden sonra videokonferans yöntemiyle görüşecek.

Olağanüstü toplantıda Ukrayna sınırında askeri tahkimat yapan Rusya’nın tavrına karşı NATO’nun duruşu ile genel çerçevede Avrupa’nın güvenliği ele alınacak.

NATO Dışişleri Bakanları son olarak 30 Kasım’da Letonya’nın başkenti Riga’da toplanmış ve Rusya’ya kasım ayından beri yapılan uyarılar yinelenmişti.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’nın Ukrayna’ya herhangi bir saldırganlığının “yüksek bedeli, siyasi ve ekonomik sonuçları” olacağını belirterek, NATO üyesi ülkelerin Rusya’ya ekonomik ve mali yaptırımlar, siyasi kısıtlamalar uygulayabileceğini söylemişti.

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısının, Rusya ile Batılı ülkeler arasında gelecek hafta yapılacak toplantılar öncesinde düzenlenmesi bakımından önem taşıyor.

– RUSYA İLE ÜST ÜSTE GÖRÜŞMELER YAPILACAK

Gelecek hafta Rusya ile ABD ve NATO’nun temaslarının yanı sıra Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) toplantısında çeşitli düzeylerde temaslar yürütülecek. Bu toplantılarda hem Ukrayna meselesi hem de genel olarak Avrupa’nın güvenliği konularının görüşülmesi bekleniyor.

İlk olarak 10 Ocak’ta ABD ile Rusya arasında İsviçre’nin Cenevre kentinde görüşmeler yapılacak. Görüşmelere ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Wendy Sherman ile Rus mevkidaşı Sergey Ryabkov’un katılacağı belirtiliyor.

10 Ocak’ta ayrıca NATO-Ukrayna Komisyonu Toplantısı düzenlenecek. Brüksel’deki NATO karargahında yapılacak ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in başkanlık edeceği toplantıya Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba katılacak. Toplantıda Rusya’nın Ukrayna sınırında yaptığı askeri tahkimat sonrası gelinen durum ele alınacak.

Ardından 12 Ocak’ta NATO ile Rusya arasında uzun zaman sonra teması sağlayacak olan NATO-Rusya Konseyi toplanacak. Brüksel’deki toplantıya NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in başkanlık etmesi, NATO müttefiklerinin daimi temsilcilerinin Ryabkov ile bir araya gelmesi öngörülüyor.

Rusya’nın 2014’te Kırım’ı yasa dışı ilhakı nedeniyle bir ara durdurulan Konsey toplantıları 2016’da yeniden başlamıştı ancak 2019’daki iki toplantıdan bu yana Konsey bir araya gelmedi.

Yine 12 Ocak’ta Brüksel’deki NATO karargahında ayrıca NATO Genelkurmay Başkanları Toplantısı da düzenlenecek. Toplantıda Ukrayna ve Gürcistan’ın genelkurmay başkanları da konuk olarak bulunacak.

Bu iki toplantı dışında Rusya, Ukrayna, ABD ve Avrupa ülkelerinin katılımcıları arasında bulunduğu AGİT’in 13 Ocak’ta toplantı düzenlemesi planlanıyor.

Bu toplantıların daha çok ABD Başkanı Joe Biden ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 30 Aralık’ta yaptığı telefon görüşmesinin devamı niteliğinde geçmesi bekleniyor.

Biden, görüşme hakkında, “Putin’e Ukrayna konusunda askeri adım atması durumunda ağır yaptırımlar getireceğimizi ve NATO müttefiklerimizle birlikte Avrupa’daki görünürlüğümüzü artıracağımızı açıkça söyledim.” demişti.

Putin’in ise yaptırım uygulanması durumunda Biden’a “ilişkileri koparacağı” uyarısı yaptığı bildirilmişti.

– RUSYA’NIN GÜVENLİK GARANTİLERİ ÖNERİLERİ

Rus ordusunun Ukrayna sınırında son aylarda yaptığı askeri tahkimat sonrası NATO ile Rusya arasında gerginlik artmış, ilişkiler Soğuk Savaş sonrası en düşük seviyeye gerilemişti.

30 Kasım’daki NATO Dışişleri Bakanları sonunda Rusya’nın Ukrayna’ya karşı saldırgan tutum göstermesi halinde bunun “ciddi sonuçları ve ağır bedeli” olacağı uyarısı yapılmıştı.

Rusya, 15 Aralık’ta ABD ve NATO’ya ilettiği güvenlik garantileri konulu anlaşma teklifinde, NATO’nun doğuya doğru genişlemesinden ve eski Sovyetler Birliği ülkelerinin NATO’ya alınmasından vazgeçilmesine dair ABD’den taahhüt istiyor.

ABD’nin eski Sovyetler Birliği ülkelerinde ve NATO üyesi olmayan ülkelerde askeri üs kurmaması, herhangi bir askeri faaliyette bulunmak için bu ülkelerin altyapısını kullanmaması ve bu ülkelerle askeri iş birliği yapmaması talepleri de taslak anlaşma metinlerinde yer alıyor.

Rusya’nın teklifinde, nükleer silahların her ülkenin kendi ulusal toprakları dışında konuşlandırılmaması ve ulusal topraklar dışında konuşlandırılan bu tür silahların geri çekilmesine yönelik maddeler de bulunuyor.