”Gizemli hastalık”tan Kovid-19’a
Kovid-19 ilk kez, Çin’in en büyük nehri Yangzı’nın iki yakasına kurulmuş 11 milyon nüfuslu Vuhan kentinde ortaya çıktı.
Başlarda “sebebi bilinmeyen, gizlemli bir solunum yolu rahatsızlığı” olarak tanımlanan hastalık nedeniyle ilk hastalar kasım 2019’da Vuhan’daki hastanelere başvurdu.
– İlk vakalar Vuhan’daki pazarın ziyaretçileri
İlk vakaların ortak özelliği, kentteki deniz ürünleri pazarını ziyaret eden kişiler olmalarıydı.
Daha sonra hastalığa, yarasalarda bulunan bir beta koronavirüsün başka bir taşıyıcıya geçerek mutasyona uğrayan halinin yol açtığı anlaşılacak, virüsün pazarda satılan canlı yabani hayvanlardan bulaşmış olabileceği ileri sürülecekti.
Bir diğer iddia ise Kovid-19’un, 2002-2003 yıllarında yine Çin’de ortaya çıkan Şiddetli Akut Solunum Yolu Hastalığına (SARS) yol açan koranavirüsler gibi virüslerden numunelerin toplanıp kataloglandığı Vuhan Viroloji Enstitüsü Laboratuvarından yanlışlıkla dışları çıkıp yayılmış olabileceği idi.
Çin makamları bu iki teoriye de itiraz ederken, yine Vuhan ile bağlantılı bir üçüncüsünü dile getiriyordu. Hastalık, 18-27 Ekim 2019’da Vuhan’da düzenlenen Askeri Olimpiyat Oyunları için kente gelen yabancı asker sporcular tarafından Çin’e taşınmış olabilirdi.
– İlk karantina
Vaka sayıları aralık ocak ayları boyunca artarken Ulusla Sağlık Komisyonu tarafından atanan heyet hastalığın bulaşıcı olup olmadığına dair soruşturma yürüttü.
Heyetin hastalığın kesinlikle bulaşıcı olduğuna dair raporunun ardından 23 Ocak 2020’de kente giriş ve çıkışlar durduruldu. Vuhan, Kovid-19 nedeniyle karantina uygulanan ilk kent oldu.
Sokağa çıkma yasakları, seyahat kısıtlamaları, virüs taraması amacıyla yapılan toplu testler, doğrulanmış vakalarla yakın temastakilerin tespitine ve gözetim altına alınmasına yönelik afiliasyon uygulamaları ilk kez Vuhan’da uygulandı.
– “Sıfır vaka” stratejisine şekil verdi
Vuhan’daki uygulamalar, Çin’in daha sonraki dönemde salgının ortaya çıktığı diğer bölge ve şehirlerde uyguladığı önleme ve kontrol tedbirlerine şekil verdi.
“Sıfır vaka” olarak adlandırılan, vakaları ortaya çıktığı yerde tecrit edip bulaşma zincirini kesmeyi hedefleyen salgınla mücadele stratejisine Vuhan’da alınan tedbirler ve sağladığı sonuçlar ilham verdi.
Kentte 76 gün uygulanan sıkı tedbirlerin ardından vaka sayısı sıfırlanırken 7 Nisan 2020’de karantina kaldırıldı.
Vuhan’daki başarı, Çin yönetimini diğer bölgelerindeki salgınları da aynı yöntemlerle ele almaya yöneltti. Vuhan’daki strateji ülkenin diğer bölgeleri için de model oldu.
İlerleyen aylarda çok kere tekrar edilen yöntem son olarak Kovid-19’un Delta varyantını taşıyan yurt içi kaynaklı vakaların görüldüğü Şaanşi eyaletinin merkezi Şian’da 23 Aralık’ta ilan edilen karantinada uygulamaya kondu.
13 milyon nüfuslu kente giriş çıkışlar durdurulurken, zorunlu toplu testler ve sokağa çıkma kısıtlaması getirildi.
– Deniz ürünleri pazarı kapalı
Vuhan’da bugün iki yıl önceki kriz günlerinin izlerini görmek pek mümkün değil. İlk vakaların ziyaret ettiği deniz ürünleri gıda pazarının kapısına kilit vurulmuş durumda.
Bir caddenin iki tarafında dizilen haller mavi panolar ve dikenli tellerle kapatılmış bulunuyor.
Öte yandan ilk vakaların tedavi edildiği hastanelerden Vuhan Merkez Hastanesinin ateşli hastalıklar kliniği sıkı tedbirler altında hizmet vermeyi sürdürüyor.
Hastaneye bağlı ayakta tedavi kliniğinin dışında kurulan test merkezinde insanlar tedavi için veya görev ya da seyahat amaçlı Kovid-19 testlerini burada yapıyor.
Şehrin gündelik hayatında olduğu gibi iki yıl önceki krizin sıcak noktalarında da salgının izine rastlamak mümkün değil.
– “Gizemli hastalık”tan Kovid-19’a
Dünya Kovid-19’un varlığından ilk kez, Çin’in, 31 Aralık 2019’da Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde kaynağı bilinmeyen gizemli bir solunum yolu rahatsızlığının ortaya çıktığını bildirmesiyle haberdar olmuştu.
Hastalık, ilk kez Vuhan kentindeki deniz ürünleri gıda pazarını ziyaret eden kişilerde görülmüş, sebebi anlaşılamayan “solunum rahatsızlığı” şikayetiyle ilk hasta 17 Kasım 2019’da hastaneye başvurmuştu.
Vuhan’da 22 Ocak 2020’de ilan edilen karantina, salgının kontrol altına alınmasının ardından 7 Nisan 2020’de kaldırılmıştı.