İki nesneyi birbirine yapıştırmak için pek çok farklı yöntem vardır. Bunlardan en sık kullanılan ise yapıştırıcı maddedir. Evinizdeki basit bir nesneyi tamir etmek için herhangi bir inşaat malzemeleri satan dükkana ya da kırtasiyeye gittiğinizde bile sıradan bir yapıştırıcı bulabilirsiniz ama konu endüstriyel nesnelerin yapıştırılmasına gelince olmazsa olmazınız epoksi adı verilen bir yapıştırıcı türü olacaktır.
Epoksi nedir kesin bir yanıtınız olmasa bile eminiz bir kez olsun duymuşsunuzdur çünkü son derece dayanıklı yapısı nedeniyle hayatımızın pek çok alanında epoksi kullanımı ile karşılaşıyoruz ve hatta kendi işlerimizi kendimiz halletmeyi seviyorsak kullanıyoruz. Peki bu yapıştırıcı türünü bu kadar popüler hale getiren nedir? Gelin epoksi nedir, ne işe yarar yakından bakalım ve kullanırken ya da seçerken dikkat etmeniz gereken noktaları görelim.
İçindekiler
Temelden başlayalım, epoksi nedir?
En temel tanımıyla epoksi, hem doğal hem de yapay olarak üretilmiş versiyonlarıyla kullanılan bir yapıştırıcı türüdür. Yapıştırma özelliğinin nedeni polimer yapısıdır. Tekrarlayan büyük ya da küçük moleküllerden oluşan maddeler polimer olarak adlandırılır. Polimer yapı hem dayanıklı hem de esnektir. Bu özellikleri sayesinde hem günlük hem de endüstriyel pek çok alanda kullanılabilir.
Epoksi ne işe yarar?
Epoksi bir yapıştırıcı türüdür ve haliyle temel olarak iki nesnenin yapıştırılması amacıyla kullanılır. Bunun yanı sıra var olan nesnelerin üzerinde bulunan çatlakları ve kırıkları kapatmak için de kullanılabilir. Sıklıkla endüstriyel alanlarda kullanılır ancak doğru malzemeleri bulabilirseniz evinizdeki nesneleri yapıştırmak için de epoksi kullanabilirsiniz.
Epoksinin iki farklı türü vardır:
Tek bileşenli epoksi:
Tek bileşenli epoksi, iki farklı maddenin birbiri ile etkileşime girmesi ile değil, tek bir maddenin ısı ile etkileşime girmesi sonucu yapıştırma görevini yerine getiren bir epoksi türüdür. En az 200 derecede etkileşime girerek yapıştırma görevini yerine getirdiği için inşaat alanlarında pek sık kullanılmaz. Ancak inanılmaz bir esnekliğe sahip olduğu için elektronik cihaz parçalarında, tıbbı cihazlarda, kızılötesi teleskoplarda ve hatta füze uyarı sistemlerinde bile kullanılmaktadır.
İki bileşenli epoksi:
İki bileşenli epoksi, ısıdan bağımsız olarak iki farklı maddenin birbiri ile etkileşime girmesi sonucu yapıştırma görevini yerine getiren bir epoksi türüdür. İki farklı paket halinde satılan reçine ile çelik olarak anılan sertleştirici maddenin karıştırılması sonucu elde edilir. Uygulama sonrası türüne göre değişse de yaklaşık 24 saat içinde önce kalın bir macuna, daha sonra ise yekpare sert bir malzemeye dönüşür.
İki bileşenli epoksinin yaygın olarak inşaat sektöründe kullanıldığını görebilirsiniz. Uygulama üzerinden 24 saat geçtikten sonra son halini alan malzemeyi sökebilmek için öncelikle alkol ya da tiner kullanarak yumuşatmanız ve son olarak kazıyarak çıkarmanız gerekir. Bu özelliği nedeniyle otomotiv ve havacılık gibi alanlarda sıklıkla kullanıldığını görmek mümkündür.
Epoksi nerelerde kullanılır?
- Elektronik cihaz parçalarında
- Tıbbı cihazlarda
- Kızılötesi teleskoplarda
- Füze uyarı sistemlerinde
- Otomotiv sektöründe
- Havacılık sektöründe
- Tekne yapımında
- İnşaat sektöründe
- Beton, taş ve metal malzeme sabitlemede
- Dekoratif kalıpların sabitlenmesinde
Bir tür dayanıklı yapıştırıcı olan epoksinin kullanım alanlarından bazı bu şekildedir. Örnekleri çoğaltmak mümkün çünkü güçlü bir yapıştırıcı denilince akla gelen ilk malzemelerden bir tanesi epoksidir. Öyle ki biraz sertleşerek macun kıvamına gelmiş bir epoksiyi düz bir şekilde yaydığınız zaman benzersiz bir zemin elde etmeniz bile mümkün. Elbette maliyetini de hesaba katmak gerekiyor.
Epoksi seçerken dikkat etmeniz gerekenler:
Dayanıklılık ölçüsü:
Tüm epoksi yapıştırıcı türlerinin üzerinde basınca, eğilmeye ve çekmeye karşı ne kadar dayanıklı olduğunun oranları verilmektedir. Hangi alanda kullanacağınıza ve kullandığınız nesnenin nelere maruz kalacağına bağlı olarak bu ölçülere dikkat etmelisiniz. Nesnenin birden fazla yüzeyinin mi yoksa tek bir yüzeyinin mi epoksi ile yapıştırılacağı da dayanıklılık ölçüsünde göz önüne alınması gereken noktalardan bir tanesidir.
Kullanım süresi:
Epoksi yapıştırıcılarda kap ömrü ve çalışma süresi olarak iki farklı kullanım süresi vardır. Aldığınız gibi hemen kullanmaya başlayacaksanız kap ömrünün uzun olmasına gerek yoktur. Çalışma süresini ise yapışma hızı olarak düşünebilirsiniz. Nesne üzerine epoksiyi sürdükten sonra bir dizi düzenleme yapacaksanız hızlı yapışan bir tür işinizi zorlaştırabilirsiniz. Epoksi güçlendikçe sertleşme yani yapışma süresi uzayacaktır.
Akışkanlık ölçüsü:
Bir malzemenin akışkanlık ölçüsü viskozite olarak adlandırılır. Örneğin suyun viskozite değeri bir hayli yüksektir. Satın alacağınız epoksiyi hangi alanda kullanacağınıza bağlı olarak size en uygun viskozite değerine sahip malzemeyi seçmelisiniz. Kullanırken sağa sola sıçrama ve damlama durumlarını göz önüne aldığımız zaman viskozite değeri yüksek olan yani çok akışkan epoksileri tercih etmeniz önerilmiyor.
Suya karşı direnci:
Neredeyse tüm epoksi türleri yapışıp da yekpara sert bir malzeme haline geldiği zaman su geçirmez bir yapıya bürünür. Ancak bazıları vardır ki suyla temas ettikçe daha da sertleşir. Su gideri ya da su borusu gibi sık sık su ile temas edecek nesneleri yapıştırmak için bir epoksi kullanacaksanız suya değdikçe sertleşen türleri tercih etmeniz sonucunda çok daha uzun ömürlü bir kullanım yakalayabilirsiniz.
Epoksi kullanmanın avantajları ve dezavantajları:
- Epoksi kullanmanın avantajları;
- Suya ve ısıya karşı son derece dayanıklıdır.
- Aklınıza gelen gelmeyen her alanda kullanılabilir.
- Bazıları bir saat gibi kısa bir sürede sertleşeceği için zamandan tasarruf sağlar.
- Epoksi kullanmanın dezavantajları;
- İki bileşenli epoksilerin kullanımı zordur.
- Yeterli havalandırma yoksa alanda bulunan kişileri rahatsız edecektir.
- Akışkan epoksiler istenmeyen noktalarda kalıcı izler bırakabilir.
Epoksi sağlığa zararlı mı?
Temizlikte en sık kullandığımız malzeme olan çamaşır suyuna bile direkt maruz kaldığımız zaman zararlı olduğunu düşünürsek epoksinin de mutlaka zararları olduğunu söylebiliriz. Ancak kullanırken eldiven takarsanız, kullandığınız alanın yeterince havalandırıldığından eminseniz, kullanırken maske takarsanız ve güvenli bir alanda saklarsanız yani gerekli önlemleri alırsanız epoksinin direkt olarak, özellikle sertleştikten sonra insan sağlığına bir zararı yoktur.
Epoksinin modern kullanımı:
Epoksi bir tür yapıştırıcı olsa bile özellikle son yıllarda kendisine yeni bir alan daha kazandı, dekorasyon. Epoksinin akışkan ve şeffaf bir versiyonu kullanılarak içine farklı nesneler ve renkler eklenmiş farklı dekorasyon malzemeleri yapılıyor. Bu malzemeler masa, sehpa ya da süs eşyası olarak kullanılıyor.
Epoksi ile kaplanan nesneler dış koşullardan etkilenmediği için bu malzemelerin içindekiler bir nevi ölümsüz hale geliyor. Hatta bu şekilde yapılan özel zemin süslemeleri bile var. Yani epoksi artık bir tür sanat eseri malzemesine haline gelmiş durumda.
Havacılık ve otomotiv gibi sayısız alanda kullanılan dayanıklı yapıştırıcı epoksi nedir, ne işe yarar gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu güçlü malzeme hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Eğer daha önce bu tür bir malzeme kullanmadıysanız işin ustalarından yardım almayı ihmal etmeyin.