LEFKOŞA – Türkiye’nin Suriye’deki yeni idareyle, Libya ile imzalanan tartışmalı mutabakata emsal bir Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sonlandırma mutabakatı imzalayabileceği ihtimali, Atina ve Lefkoşa’da kaygıya neden oldu.
Suriye’de cihatçı kümelerin Beşar Esad idaresini devirmesiyle birlikte Türkiye’nin bölgedeki pozisyonunu güçlendirme ihtimali, Yunanistanlı diplomatlarla uzmanları endişelendirdi. Libya’daki gelişmelerin Suriye’de tekrarlanması ihtimali, gerek Atina’da gerekse de Yunanistan’ın bölgedeki müttefiki Kıbrıs Cumhuriyeti’nin başşehri Lefkoşa’da son günlerde tartışılan bahislerden.
TÜRKİYE VE ŞAM ORTASINDA ‘MEB İMZASI’ İHTİMALİ
Yunanistan’ın büyük medya kuruluşları, son günlerde Şam ve Ankara’dan ulaşan bilgilerin ‘MEB ilânı’ için mutabakat zaptı imzalama muhtemelliğine işaret ettiğine dikkat çekti. Mevzuyu gündeme taşıyan haber sitelerinden Enikos.gr, hususla ilgili olarak Türkiye basınında çıkan haberlere dikkat çekti. Haber sitesine nazaran, ‘hükümete yakın Milliyet gazetesindeki ‘Türkiye İçin Tarihi Fırsat’ ve ‘Doğu Akdeniz’de Atmosfer Değişimi’ başlıklı haberleri Ankara’nın gelecekteki adımlarına ışık tutuyor’.
Enikos.gr sitesine nazaran Ankara’nın, yeni Suriye hükümetiyle deniz yetki alanlarının sonlandırılmasına yönelik bir mutabakata varma ihtimali Atina ve Lefkoşa’da çok boyutlu olarak masaya yatırılmış durumda.
EN MAKÛS SENARYO: TÜRKİYE-SURİYE-KUZEY KIBRIS İŞBİRLİĞİ
Yunanistan basını, Doğu Akdeniz’de Türkiye’ye karşı cephe oluşturma siyasetinin, Suriye’deki gelişmelerle darbe aldığı görüşünde birleşti. Enikos.gr bahisle ilgili olarak Türk uzmanların görüşlerine de Türkiye medyasına atıfla geniş yer verdi. Türkiyeli uzmanlara nazaran, ‘Doğu Akdeniz-Orta Doğu merkezli yeni jeopolitik yapı ivme kazanıyor’ ve bölgede ‘zaman Türkiye’nin lehine işliyor’.
Yunanistan basınındaki son bilgilere nazaran Atina’nın üzerinde çalıştığı en makûs senaryo, Ankara’nın Şam ile ve Kuzey Kıbrıs’ı da içine alarak bir muahede imzalaması mümkünlüğü. Lakin şu an için yalnızca Türkiye’nin tanıdığı Kuzey Kıbrıs’ın milletlerarası alanda tanınmaması, bu tıp bir mutabakatın önündeki mahzurlardan biri. Türkiye, KKTC’nin tanınması için dost ülkeler nezdinde teşebbüslerde bulunsa da şimdi somut bir adım atılmış değil.
YUNANİSTAN’IN LİBYA VE MISIR ENDİŞESİ
Hatırlanacağı üzere Türkiye ile Libya ortasındaki deniz yetki alanları sonlandırma muahedesi 27 Kasım 2019’da imzalanmış ve 30 Eylül 2022’de Birleşmiş Milletler’e (BM) sunulmuştu. 6 Ağustos 2020’de ise Mısır ile Yunanistan ortasında bir deniz sonlandırma muahedesi imzalandı. Mısır açısından problemli olan bu muahedenin gelecekte revize edilmesi ihtimali Suriye özelinde yaşanan son gelişmelerle bir arada Atina’yı kaygılandırıyor.
Yunanistan basını Doğu Akdeniz özelinde, Suriye’deki hükümet değişikliğiyle birlikte kayda paha yeni jeopolitik gelişmelerin gündeme yansıyacağını belirtiyor. Komşu ülke basını ayrıyeten, Türkiyeli uzmanlara atıfla Şam’daki ‘yeni hükümetin Suriye’de yasal, BM tarafından tanınan bir hükümet haline gelmesi durumunda, Türkiye ile Libya ile olduğu üzere bir muahede imzalamasının bölgedeki istikrarları değiştireceği’ bilgisini geçiyor.
‘SURİYE’DE HALA SULAR DURULMADI’
Yazar ve tarihçi Dimitris Sarris tvxs.gr’de yayımlanan son makalesinde, Suriye özelindeki gelişmelere temkinli bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Sarris’e nazaran, Suriye’de hâlâ sular durulmuş değil ve cihatçıların oluşturduğu yeni idaresinin Türkiye ve dış dünyayla tesis edeceği bağlantılar hakkında konuşmak için epeyce erken. Dahası, Şam’da iktidarı ele geçiren silahlı kümeler dünya kamuoyuna çelişkili bildiriler gönderiyor.
Sarris’e nazaran, yakın vakitte Şam’ı ele geçiren bu ‘post-modern İslamcılar’ epey değişik bir profile sahip. Zırhlı araçlarla hareket eden, ağır silahlar ve uydu telefonları kullanan bu kümeleri hiçbir uydu ‘tespit edemiyor’. Gazze hakkında konuşmuyorlar, ‘Müslüman kardeşlerine’ yardım etmiyor yahut onlara sevgi göstermiyorlar; Kudüs’ü ‘özgürleştirmek’ üzere bir gayeleri da yok.
Yunanistanlı tarihçi, Palmyra’nın yıkımı ve gerçekleştirdikleri infazlarla herkesi şoke eden bu kümelerin, bugün milletlerarası arenada ‘o kadar da berbat olmayan bir ölçülü muhalefet’ olarak kucaklanmasına şahit olduğumuz gerçeğine dikkat çekiyor. “(Uluslararası arenada) Tebrikler ve olumlu değerlendirmeler giderek artıyor” yorumunda bulunan Sarris, bu radikal konum değişikliğinin ve kamuoyunun manipülasyonunun, derin bir cehalete ve ‘gelişmelerin sırf tek taraflı ve gösterişli bir sunumuna dayandığını’ vurguluyor.
