Türkiye, Kürt siyasetinde daima tekrar ettiği zigzagları tekrar yaşıyor.
Bir “Apo, Meclis’e gelsin”, bir kayyımlar…
Kürt problemini çözmek istiyorlar da bunu demokrasi ve hukuk olmadan yapmak istiyorlar.
Anladığım kadarıyla “demokrasi ve hukuk” kırmızı çizgileri, “her şeyi yaparız, Apo’yu Meclis’e de getiririz kâfi ki demokrasi ve hukuk istemeyin” der gibiler.
Bu sefer “Apo’yu Meclis’e getirmek” üzere yeni bir çizgiye çektiler pazarlığı lakin anlayış eski anlayış.
Daha evvel de “çözüm süreçlerini” hayli yaşadık.
Ben de basın tarihi için 15 yıl evvel “Kürt açılımında” neler oldu diye baktım.
* * *
Önce medya üzerinden kronolojik bir döküm yaptım.
> 1 Ocak 2009, TRT 6 Televizyonu 24 saat Kürtçe yayına başlaması.
> 24 Şubat 2009, Ahmet Türk Kürtçe konuşmaya başlayınca TRT’nin canlı yayınını kesmesi.
> 17 Mayıs 2009, Cumhurbaşkanı Gül’ün ‘tarihi fırsat’ açıklaması.
> 1 Ağustos 2009, Beşir Atalay’ın gazetecilerle Kürt Açılımı Çalıştayı düzenlemesi.
> 19 Ekim 2009, 34 kişilik PKK’lı kümenin Habur’da teslim olması.
> 10 Kasım 2009, Meclis’te ‘Kürt Açılımı’nın tartışılması.
> 11 Aralık 2009, DTP’nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılması.
24 Aralık 2009, Kapatılan DTP’nin yerini alan Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) Meclis’te küme kurması.
* * *
Bu gelişmeleri TİHV 2009 Raporu nasıl kıymetlendirmiş, ona da baktım.
Eleştirilerini teker teker altını çizdim:
“2009 yılında siyasî gündemi işgal eden kıymetli bir gelişme, AKP Hükümeti’nin bilhassa 29 Mart 2009 Yerel Seçimleri sonrasında başta Kürt Sorunu olmak üzere, hükümet tarafından kimlik eksenli tanımlanan bir dizi sorunun tahlilini hedefleyen ‘açılım’ hareketidir. Bu açılım hareketi toplumda demokratikleşmenin ve AB’ye uyum
sürecinin sürat kazanacağı beklentisini arttırmış olmakla birlikte, gerek sıkıntıların tanımlanmasında gerekse de bu sıkıntıların nedenleri ve ortaya çıkarttığı sonuçları üzerine bir tartışmanın gerçekleşmediğini ileri sürebiliriz.”
* * *
Eleştiriler şöyle sürmüş: “AKP Hükümeti, bir dizi çalıştay ve istişare toplantısı düzenlediği halde; hem bu etkinliklerde izlenen yol hem de bu etkinliklere katılanların görüşlerinin ve tekliflerinin dikkate alınmamış olması ağır tenkitlere neden olmuştur. Hükümet açılımın içeriğinin ne olduğu konusunda sayısız spekülasyonlar yapılmasından rahatsızlığını lisana getirmesine karşın, kamuoyu, Beşir Atalay’ın sözünü kullanacak olursak bir ‘ortak akıl arayışı’ olan, ‘amacı ve maksatları çok açık ve net olan’ bu programdan, fakat tartışmalar başladıktan aylar sonra, İçişleri Bakanı Beşir Atalay’ın 13 Kasım 2009 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda demokratik açılım projesinin tartışıldığı oturumda yaptığı konuşma sonucunda haberdar olabilmiştir.”
* * *
“Hükümetin demokratik açılım üzerine çalışmalar yürüttüğü periyotta, 14 Nisan 2009’da başlayan KCK operasyonlarında, DTP ve KESK üyesi 1035 kişi gözaltına alındı ve bunlardan 511’i tutuklandı.
Yıl içinde İHD yöneticileri Yüksel Memnun, Filiz Kalaycı, Halil İbrahim Vargün, Hasan Anlar ve Muharrem Erbey gözaltına alındı ve akabinde da tutuklandı. Anayasa Mahkemesi, 11 Aralık 2009’da DTP’yi ‘eylemleri yanında,
terör örgütüyle olan irtibatları da değerlendirildiğinde devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğüne muhalif nitelikteki fiillerin işlendiği bir odak haline geldiği’ gerekçesiyle, Anayasa’nın 68. ve 69. unsurlarıyla 2820 Sayılı Siyasî Partiler Kanunu’nun 101. ve 103. hususları yeterince oybirliğiyle kapattı.”
* * *
“2009 yılı içerisinde açılım sürecinin kesimi olarak atılan adımlar ve Beşir Atalay’ın yapmış olduğu açıklamalar, ‘Milli Birlik ve Kardeşlik Projesi’ kapsamında yürütülen ‘demokratikleşme’ çalışmalarının perspektiften mahrum ve içinin boş olduğu yorumlarının yapılmasına neden olmuştur. Hükümetin azamî faydayı (PKK’nın varlığına son vermek) elde etmek için minimum ödünler vermeye çalıştığı ve bu ödünlerin de bir dizi jestten ibaret olduğu ileri sürülebilir.”
* * *
Malum olduğu üzere maalesef geçmiş açılım programı yürümedi. AKP’li Hüseyin Yayman, 2011 yılında SETA’dan yayınlanan “ŞARK PROBLEMİNDEN DEMOKRATİK AÇILIMA TÜRKİYE’NİN KÜRT SORUNU HAFIZASI” başlıklı çalışmada şunları söylüyordu: “Sonuç olarak geldiğimiz noktada Kürt sıkıntısı kritik bir eşiğe dayanmış durumdadır. Bu sıkıntıda söylenmemiş bir kelam, önerilmemiş bir talep, yapılmamış bir toplantı kalmamıştır. Partilerden sivil toplum örgütlerine, devlet adamlarından, askerlere birçok kurum, sorunun tahlili konusunda yüzlerce teklif lisana getirmiştir. Türkiye sorunun tahliliyle ilgili her türlü ikincil adımları atmış; fakat bir türlü politik kararlılık gösterip kesin adımı atamamıştır. Cumhurbaşkanı Gül’ün de belirttiği üzere Türkiye ya kendi sorunu olan bu sıkıntıyı çözecek ya da sorun diğerleri tarafından çözülecektir.
Kürt sorunu, vaktinde atılmayan adımlarla kendi mecrasından çıkarak Türkiye’nin kendisiyle imtihanına dönüşmüş durumdadır. Geldiğimiz kritik eşikte Türkiye ya büyük devlet üzere davranarak bu problemini çözecek ya da çok daha büyük problemlerle yüz yüze kalacaktır.”
* * *
Çalışmada çok kıymetli bir tespit var: “Türkiye sorunun tahliliyle ilgili her türlü ikincil adımları atmış….
Ancak bir türlü politik kararlılık gösterip kesin adımı atamamıştır.” Kesin adım ne? Hukuk, demokrasi, temel hak ve özgürlükler. Sonuncu olarak bu adımlardan uzaklaşmaktayız… Dün uzaktık, bugün daha da uzağız. Lakin siyasal iktidar, tıpkı yolları deneyerek sonuç almaya çalışıyor. Üstelik bunu baskıyı artırarak yapacağını sanıyor. Onun için zigzaglar bitmiyor.
P24’ten alınmıştır.